Strona:PL Limanowski - Polityczna a społeczna rewolucja 1883.pdf/18

których odległe cele są o wiele mniej niebezpieczne od celów blizkich i mogących być prędko zrealizowanemi.
 Każdy, kto nie ma z góry powziętych uprzedzeń, musi przyznać, że rewolucyja polityczna jest o wiele łatwiejszą od rewolucyi społecznej. Ze wszystkich zaś form rewolucyi politycznej najłatwiej może dać się wykonać rewolucyja, mająca na celu zrzucenie obcego jarzma, ponieważ jest najpotrzebniejsza i najpilniejsza dla każdego narodu. Dla wykonania takiej rewolucyi potrzebna jest tylko energiczna garstka, któraby nie lękała się poruszyć mas ludowych, umiała skorzystać ze stosownej chwili i z odpowiednich warunków i we właściwym czasie podnieść chorągiew powstania. Zawsze może ona rachować na współczucie ogromnej większości w narodzie. Dawniej kiedy polityczna swoboda była mniej upowszechniona w Europie, kiedy ogromna nierówność panująca w społeczeństwie czyniła obce rządy więcej znośnemi, widzimy jednak, że sprawa niepodległości narodowej była tak silnym bodźcem, że kazała zapominać o wielu przeciwnych interesach wobec jednego ogólnego. Pomimo że krwawy Chrystyjan II duński najwięcej ciemiężył szlachtę i najwięcej protegował stan włościański, któż jednak najdzielniej poparł Gustawa Erichsona (późniejszego Wazę), podnoszącego chorągiew niepodległości narodowej, jeżeli nie chłopi dalikarlijscy, uzbrojeni w łuki, oszczepy i maczugi? Krwawe rządy Alby były zwrócone przeważnie przeciwko klasom zamożnym, powstanie ich jednak pociągnęło za sobą cały lud. Spisek portugalski, który doprowadził do zrzucenia jarzma hiszpańskiego, był dziełem arcybiskupa i arystokratów. Heteryja, która przygotowała powstanie greckie, szła z góry od najmożniejszych i najbogatszych, i pierwsze hasło do pow-