Nie ma i nie ma — krzyczą ze wszystkich stron.
Dla czego? — pytamy.
Naród nasz — odpowiadają jedni — ma wrodzony wstręt do socyjalizmu.
W narodzie naszym — mówią inni — przeważają idealne cele nad materyjalnemi.
Uczucie patryjotyczne, silne w naszym narodzie, oto potężna zapora przeciwko zachciankom socyjalistycznym.
Historyja nasza ukształtowała organizm narodowy odmienniej aniżeli na zachodzie. U nas — powiadają gabinetowi optymiści — każdy, kto chce pracować, może zarobić na kawałek chleba.
Nie mamy wielkiego fabrycznego przemysłu, socyjalizm więc u nas nie jest możliwy.
Muszę nasamprzód zauważać, że powszechna taktyka odstraszania od pewnych przekonań zależy na tem, ażeby przekonania te przedstawiać jako przeciwne duchowi narodowemu, jako niemające żadnych warunków bytu w danym narodzie, jako służące tylko na korzyść wrogom narodowym. Proszę przeczytać krytyki Mentzla[1], który chciał był wmówić niemieckiemu narodowi, że demokratyzm jest wyrobem francuskim i przyczyni się tylko do pozbawienia germanizmu pięknych i szlachetnych stron. Czyż u nas nie występowano
- ↑
Wolfgang Menzel (1798-1873) – niemiecki poeta, krytyk i historyk literatury.
