którym napis: Jezus Chrystus zwycięża. Cerk. Dyk. Pim. Kam. 59, et 74-75. Sak. Persp. 16.
AJ! interj, = wey! bawéy! Oy! ey! oh! oho! Ai! iuż WPanna ze mnie płaszczyk zdzierasz! Tea. 2, b. 119.
AJENDA v. Agienda.
AJENT v. Agient.
AKACYA, yi f. groch Sybirski, robinia caragana Lin. der Acacienbaum. Jund. 379. Ross. акацїя, гороховое дерево, терновникъ, гороховникъ, золотарникъ; Vind. farsh, farshje.
AKADEMIA, ii. f. 1. właściwie gaik nedaleko Aten,gdzie Platon uczył, ztąd uczniowie iego Akademicy; filozofia iego Akademicka. Modrz. Baz. 516. Platos Lehrgarten, Lehrschule, Lehrsystem. 2. to co universitas, to iest: zbiór szkół wszystkich nauk w jednym mieyscu, z mocą kreowania doktorów. Kras. Zb. 2, 560. szkoła główna, (żartem: Wszechnica). Ross. Акалемїя; Carn. glagole, visokasholz, modrina, modrishe; Vind. modrinna, glagole, visoka shula, modroskupzhina; Rag. mudroskupsctina; Croat. mudroszkupchina; Academie, hohe Schule, Universität. Akademia Krakowska, szkoła Koronna. Groch. W. 269. Dwie szkoły główne w Polszcze, Krakowska i Wileńska. Dyar. Gr. 153. (cf. Wydziałowe, podwydziałowe szkoły). O założenin Akademii Krakowskiéy. Biel. 197. Krom. 362. et 430, 432. Akademią w Kiiowie, a drugą na Ukrainie założyć pozwolono, R. 1659. Vol. Leg. 4, 639. Prócz tych sławne są: Akademia Zamoyska, Lwowska, Poznańska, Chełmińska. 3) Akademia, zgromadzenie, towarzystwo uczonych ludzi, aby powszechną pracą wzmagali postępek nauk kunsztów. Kras. Zb. eine gelehrte Gesellschaft, Academie. Gdy mówię o akademiach, nierozumiem przez nie iakie szkoly, ale takowe zgromadzenie, w którym się ludzie nayuczeńsi, czasów pewnych umówionych naydowali. Mon. 64m 515. Akademia abo towarzystwo ludzi uczonych dla wydoskonalenia ięzyka Polskiego. Mon. 65, 241.Zbieranie się uczonych na obiadach czwartkowych Stanisława Augusta nazywa akademią: Nar. Chod. ded. Król cudem przedtym niesłychanym robi akademie, z obiadów. Zab. 12, 85. Pias. 4. Akademia, koncert, wielka muzyka poważnieyszego gatunku, eine musicalische Academie. Fig. Czasem umieć z kopią, stoi za akademią. Groch. W. 488. (t.i. za naywiększą naukę = pobić, to rozum!) § Akademia Smorgońska, v. Smorgoński. AKADEMICKI, a, ie Akademyczny, a, e, tyczący się akademii, academisch. Ross. Академическїй, Eccl. Академицкїй, до большаго училища принадлежащїй; Carn. glagolitske, glagolske). Xięgi Cycerona akademiczne, od mieysca gdzie ie pisał nazwane. Kras. Zb. 1, 52. AKADEMIK, a, m. nauczyciel lub téż uczeń akademicki, ein Academicus. Croat. et Rag. mudrozbornik.) Akademik Wileński. Zab. 16, 166. AKADEMIKOWAC, ał, uie. intrans. imp. akademią lub akademickiemi naukami się bawić, auf einer Universität studieren. Tr. §. mądrować, rozumować, żakować vernunfteln. AKADEMISTA, y. m. uczeń rycerskiéy szkoły, ein Schüler einer Ritterschule. Tr.
AKAFIST, u. m. msza Ruska, eine Reußische Messe. Ruscy Czerńcy w cellach akaphist o imieniu naysłodszym Jezusowym, Pana Boga błagaiąc, odprawuią. Pim. Kam. 88.
AKANT v. Niedźwiedzie łapki.
AKCENT, u. m. AKCENCIK, a. m. dem, przygłos czyli domiar w wymawianiu i znamię pisarskie na wyrażenie tego służące, der Accent, das Accentzeichen, der accentuirte Ton. Carn. et Vind. glasnik; Carn. kluka, Vind. klukka; Rag. nadslovak; Croat. zarez; Slov. Hlasuznak, zwukaznak, prizwuk, znamenko. U Kopczyńsk. znaczy przygłos różność wymawiania, przygłoska zaś znamię pisarskie. n. p. Polacy przgłosy swoie przygłoskami czyli znamionami do głosek dodanemi, malować przedsięwzięli. Kopcz. Gr. 3, 36. Wielu Polaków znayduie się, którzy w mowie przygłosów polskich ani wydadź, ani czyć mogą. ib. 37. Przygłoski czyli znamiona, tak nad samogłoskami, iak nad spólgloskami. ib. 36. W Perskim i Arabskim akcent przyiemny okrzywa grubość Tureckiéy mowy. Kłok. Turk. 40. Słowa ich fryzowane, akcent tchnie proporcyą muzyczną. Mon. 65. 521.
AKCENTYSTA, y. m. żartowniś, śmieszek, ein Spaßvogel. Tr.
AKCEPTACYA, yi. f. 1. Jur. przyięcie, zezwolenie na rzeczy, obrządek do ważności donacyi istotny Kras. Zb. die Einwilligung zur Besitznehmung, die Annahme. 2. przestanie na czym, kontentowanie, nie odwołanie się przeciw wyrokowi. Konst. 1768. die Anerkennung eines Richterspruches. 3. wziętość, szacunek, poważenie, die Beliebtheit, das Beliebtseyn, der Beifall, Credit. Horacyusz u dam w wielkiéy był akceptacyi. Kras. Hist. 130. 4. zdanie, mniemanie, opinia, die Meinung, das Gutachten. Bogactwa roli są prawdziwe, od akceptracyi ludzkiéy szacunku nie biorąc. Wyrw. G. 315. AKCEPTOWAC, ał, uie, act. imp. przyymować, annehmen. Przyiacielowi owemu dziękował, lecz iego rady wzdy nieakceptował. Jabł. Ez. 108. Trzeba poprzestać téy miłości, bo nas tu nie bardzo akceptuią (nie radzi nam). Tea. 22. c. 54. AkCEPTOWANY, a, e. mogący bydź akceptowanym, przyiętny, acceptabilis, annehmbar, annehmlich.
AKCES, u. m. przystąpienie do czego der Beytritt, Zutritt zu etwas. Akces Króla Stanisława do konferacyi. 2., przystęp, który kto ma do kogo, der Zutritt, Zugang. Ma wielki akces do dworu. Ossol. Wyrw.
AKCESSORYA, ui. f. Jur. 1. przydatek rzeczy mniéy ważnéy do głównéy. Kras. Zb. 1, 18. rzecz przynależąca do głównieyszéy. Far. 411. die Nebensache, die mit der Hauptstreisache zusammenhängt. Od akcessoryi, to iest od rzeczy, które nie przynoszą straty głównéy rzeczy,ieno tylko stracenie roku albo wolności od pozwu, sędzia nie ma bydź ruszan. Herb. St. 417. 2. akcessorye, stopnie, podług których sprawca przed sądem postępuie, die Gradation der Proceßeinleitung. O akcessoryach albo wstępie do spraw = Zachowuiąc dawny sprawowania się sposób, utrzymywamy ten porządek akcessoryów: 1. experiri czyli rozpierać się. 2. prosequi czyli popierać. 3. procedere czyli postępować. 4. respondere czyli powodowi odpowiadać. 5. directe respondere czyli w sprawie odpowiadać. A. Zam. 2, 39.
AKCYA, yi. f. 2. w prawie Rzymskim termin powszechny, znaczący wszystkie procedery prawne. Kras. Zb. 1. 25. Rechtshandlung, Rechtsstreit, Proceß. Akcya abo sprawa bywa
