Przytoczone zmiany anatomiczne w tej lub innej postaci dają się ustalić prawie we wszystkich narządach w odpowiednich stanach zatruć. Zależnie od zmian anatomicznych daje się stwierdzić pewne obniżenie czynności normalnych chorego narządu z jednoczesną wzmożoną wrażliwością na podrażnienia.
Rozpatrując znaczenie zmian anatomicznych musimy zwrócić uwagę na ich umiejscowienie, jest to bowiem cecha pierwszorzędnej wagi, zarówno dla diagnozy zatruć podczas sekcji zwłok, jak wytłumaczenia samych objawów otrucia. Rozróżniono zatem:
1. zmiany powstające w miejscu działania trucizny. Do tych należą: uszkodzenia skóry w oparzeniach, uszkodzenia żołądka i jelit po przełknięciu substancyj żrących, zmiany w drogach oddechowych i płucach przy zatruciu parami i gazami.
2. Powstawanie zmian w tkankach albo narządach oddalonych od miejsca przenikania trucizny, stosownie do praw organotropizmu.
3. Powikłania powstające wskutek wywołanego zatruciem naruszenia czynności narządów lub niezależnie odeń, wskutek zmian składu krwi.
Z pośród tych powikłań najciekawsze jest działanie trucizn na barwnik krwi, hemoglobinę — niezbędny czynnik oddechowy.
Działanie trucizn na krew może spowodować zmiany hemoglobiny mniej więcej te same w żywym ustroju co w probówce, mianowicie:
1. przetworzenie się hemoglobiny pod wpływem silnych
kwasów i zasad w hematynę, nieczynną jako barwnik oddechowy.
W obecności tlenu hemoglobina rozkłada się na: globinę — rodzaj białka, i hematynę, zawierający żelazo rodnik barwny. Hematyna jest produktem utlenienia haemochromogenu, haemochromogen zaś powstaje bezpośrednio przy rozkładzie haemoglobiny w nieobecności tlenu. Przez usunięcie żelaza powstaje z niej barwa czerwona haematoporfiryna, izomeryczna z barwnikiem żółci bilirubiną, zawarta w moczu przy niektórych zatruciach, jak np. sulfonalem, albo w chronicznem zatruciu ołowiem. Hematyna tworzy się we włoskowatych naczyniach płuc w zatruciu dużemi dawkami środków bojowych, rozkładających się z powstaniem wolnych kwasów, przedewszystkiem kwasu solnego, na-
