znaczniejszej ilości krwinek natychmiastową śmierć przez uduszenie, gdyż rozpuszczona w krwi hemoglobina nie jest w stanie utrzymywać przemiany tlenu w tkankach i płucach.
Szereg zasadniczych objawów zatrucia, spostrzeganych za życia i na sekcjach anatomicznych, jest w istocie skutkiem zaburzeń w układzie aparatu krążenia krwi. Z nich najważniejsze są: 1) zakrzepy i zatory (trombosis i embolia), stanowiące przeszkodę w krążeniu krwi, 2) porażenie serca, 3) porażenie naczyń i powstanie rozproszonych wybroczyn, 4) zjawiska obrzęku, przedewszystkiem płuc i 5) zmiany stężenia krwi.
Krążenie krwi jest dość złożonym wynikiem współdziałania: po pierwsze mięśni serca, które posiada, oprócz bardzo złożonego autonomicznego aparatu regulacyjnego, powikłane połączenia z ośrodkowym układem nerwowym, i po drugie naczyń krwionośnych, które nie są biernemi rurkami, lecz posiadają zdolność zmieniania czynnie swej średnicy, co staje się przyczyną niejednakowej zawartości krwi w narządach. Zmiany te, mając charakter zależny od czynności, dają się zauważyć tylko w ustroju żywym, a niektóre ich skutki stają się źródłem głębokich zmian anatomicznych, stwierdzonych na sekcji.
Dlatego potrzebnem jest zaznajomienie się z temi zjawiskami, z punktu widzenia tak patologji ogólnej jak i toksykologji.
Skrzepy krwi są nieuniknionym skutkiem działania miejscowego wielu czynników strącających białko w odpowiedniem stężeniu. Są to kwasy, zwłaszcza mineralne, sole ciężkich metalów i znaczna ilość różnych związków organicznych.
Ogólne krzepnięcie krwi w naczyniach całego ustroju, skutkiem którego bywa nagła śmierć, może być wywołane powstaniem we krwi większych ilości trombiny, zaczynu skrzeplinowego. Zjawisko to nie odgrywa w zatruciach poważniejszej roli.
Krzepliwość krwi jest dość zmienna. Znamy więc szereg zatruć z objawami zmniejszenia się krzepliwości krwi, w innych zaś przeciwnie, zwiększenia się. Krew staje się niezdolną do krzepnięcia po dodaniu do krwi wypuszczonej z żył, lub zastrzyku dożylnym, wszystkich środków tworzących nierozpuszczalny osad z solami wapnia (soli kwasów cytrynowego i szczawiowego, fluorek sodu), pewnych produktów trawienia białka (peptonów i albumoz), wydzieliny gruczołów ślinowych zwierząt żywiących się krwią kręgowców — jak naprzykład pijawki.
