Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/022

— 16 —

naczyń krwionośnych zwiększa ilość limfy, a w odpowiednich okolicznościach powoduje powstawanie miejscowych toksycznych obrzęków i pokrzywki. Są to zjawiska obserwowane po dożylnem dostarczaniu, a u wrażliwszych jednostek nawet przy dostarczaniu przez kanał trawienny, szeregu, jakby się zdawało obojętnych, substancyj, jak np. ekstraktu mięśni raków, ślimaków i niektórych narządów (nerek, wątroby tegoż samego zwierzęcia) także alkoholu, eteru, wyciągów z roślin powszechnie używanych jako pożywienia — poziomek, słonecznika i t. p.
 Do takich substancyj należą prawdopodobnie także i niektóre trucizny bojowe, a przedewszystkiem grupa fosgenu. Tu przepuszczalność naczyń musi być jeszcze większa, o ile można wnioskować ze składu płynu w obrzęku płucnym.
 Raptowne wydzielenie znacznej ilości płynu ze krwi sprowadza szereg poważnych a niebezpiecznych dla życia zmian: są to objawy zagęszczenia krwi. Zależnie od tego, czy wysięk zawiera ilość białka mniejszą niż plazma, lub takiejże samej zawartości, mamy dwa rodzaje zgęstnienia krwi. W pierwszym wypadku powstaje tak zwana anhydremja, czyli nadmierne stężenie plazmy krwi, (jak to bywa w biegunkach toksycznych wskutek zatrucia arsenem, i zwykłych postaciach obrzęku płuc u zatrutych chlorem albo chloropikryną) — w drugim następuje powiększenie stosunkowej ilości krwinek w plazmie krwi. Stosunek ten może być zwiększony dwukrotnie, a nawet i więcej. Stan podobny zowie się toksyczną polyglobulją. Dotychczas był obserwowany tylko w zatruciach truciznami grupy fosgenu. Polyglobulja częściowa, to jest dotycząca tylko części krwioobiegu, jest zjawiskiem bardzo pospolitem w zatruciach jakiemikolwiek truciznami, wywołującemi osłabienie czynności serca. Każde osłabienie szybkości prądu krwi sprawia, że ciałka zatrzymują się w naczyniach włoskowatych obwodu, wówczas gdy plazma odpływa powoli. W ten sposób, w związku z powstającym zwykle w tych warunkach obrzękiem, tworzy się kompletne zatkanie naczyń przez nieruchome masy ciałek czerwonych przylegających do siebie ściśle w postaci jednolitej masy. Jest to tak zw. zastój krwi. Zjawisko to jest odwracalnem w ciągu dość długiego czasu. Polepszenie warunków działalności serca, dostarczenie nowych ilości płynu przez wlewanie rozczynu soli do żył może zaradzić skutkom nawet bardzo rozwiniętych postaci zastoju i spowodować zniknięcie ich. Zazwyczaj jednak stan tego rodzaju połączony bywa ze skrzepnięciem krwi w żyłach, a następnie z martwicą tkanki. Skutkiem ogólnego