Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/036

— 30 —

wszystkich trucizn, z wyjątkiem tylko mocnych kwasów, ługów, stężonych rozczynów soli ciężkich metali i t. d., gdy właściwie mamy do czynienia nie z zatruciem, a raczej ze zniszczeniem żywej tkanki.
 Stopień organotropizmu jest bardzo niejednakowy, np. jest bardzo znacznym względem niektórych związków arsenowych, przedewszystkiem względem słynnego salwarsanu, zabijającego pasorzyty kiły wpierw niż komórki ciała. W pewnych wypadkach salwarsan wywołuje jednak dzięki temuż cytotropizmowi niebezpieczne zmiany w układzie nerwowym.
 W zatruciach innemi związkami arsenowemi, używanemi jako środki bojowe, występuje wyraźny pneumotropizm, czyli uszkodzenie płuc po wprowadzeniu trucizny bezpośrednio do krwi albo pod skórę. Takiego rodzaju własności posiada np. luizyt.
 Najpospolitszemi objawami tej kategorii są uszkodzenia narządów wydzielania, w których nagromadzają się duże ilości niektórych trucizn. Ztąd powstają toksyczne zapalenia nerek, jelit, płuc, niezależnie od sposobu przenikania trucizny.
 Zdolność komórek tejże samej tkanki do nagromadzania trucizn jest też bardzo niejednakowa, od czego zależną jest swoistość działania np. na układ nerwowy. Stężenie, wystarczające dla wywołania zjawisk zatrucia, będzie oczywiście osiągnięte wcześniej w narządach, względnie komórkach o większym stopniu organotropizmu, niż w innych komórkach ciała.
 Zjawiska cytotropizmu są jedną z ważnych podstaw działania trucizn: powodują one powstawanie zmian miejscowych i ogólnych. O ile będziemy mieli do czynienia z trucizną pozbawioną wyraźnego cytotropizmu, ale zdolną do wywołania zmian anatomicznych, wtenczas mamy znaczne zmiany miejscowe, bez określonego umiejscowienia zmiany w innych częściach ciała. O ile zaś istnieje wyraźny organotropizm, mianowicie względem tkanek, do których została dostarczona trucizna, zmiany będą miały wówczas wyłącznie miejscowy charakter. Jeżeli wreszcie dana substancja będzie miała wyraźnie określony cytotropizm tylko do pewnych tkanek, odległych od miejsc wprowadzenia trucizny, odpowiednie zmiany powstaną tylko w tych wrażliwych komórkach, przy zupełnym braku innych zmian miejscowych. Organotropizm nie bywa zwykle absolutnym i dlatego zmiany charakteru ogólnego łączą się ze zmianami miejscowemi, stopień zaś uszkodzenia pewnych narządów zależy od całego szeregu warunków.