Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/047

— 41 —

przystosować się do ciśninia tlenu mniejszego od ¹/₈ normalnego, t. j. ¹/₄₀ atm., co odpowiada 0,5% O₂ i jest granicą dyssocjacji hemoglobiny. Człowiek jest znacznie wrażliwszy na tego rodzaju głód niż inne ssaki.
 Z nieszczęśliwych wypadków podczas podnoszenia się samolotów wiemy, że śmierć może nastąpić już przy 260 mm ciśnienia barometru (Croce Spinelli i Siwer) więc 7,2% O₂ przeciętnie w ciągu ¹/₂ godziny.
 2) Zmniejszenie ilości czynnej hemoglobiny we krwi, więc niedokrwistość jakiegokolwiek pochodzenia. (Żaby mogą przez pewien czas znosić zupełny brak hemoglobiny we krwi, co jest niemożliwe u istot mających ciepłą krew).
 W tym samym sensie działa przetworzenie oxyhemoglobiny w karboxy- albo methemoglobinę.
 3) Niewystarczająca czynność narządu oddechowego, t. j. płuc lub oskrzeli. Tylko nieznaczna ilość kręgowców może, jak to czynią żaby i inne płazy, oddychać wyłącznie przez skórę. Przyczyną takiej niewystarczającej czynności mogą być: a) przeszkody w drogach oddechowych — zaduszenie we właściwem znaczeniu tego wyrazu, b) porażenia mięśni oddechowych, wskutek uszkodzenia narządu oddechowego, przecięcie rdzenia pacierzowego poniżej 2-go kręgu, jak też i samych mięśni; trychinoza, zatrucie kurarą, c) zanik ujemnego ciśnienia w klatce piersiowej wskutek przenikania do niej powietrza, t. zw. pneumotorax, d) zmniejszenie powierzchni oddechowej — napełnienie pęcherzyków płucnych wysiękiem, płynem obrzękowym albo wodą wskutek utonięcia.
 4) Niedomoga sercowa, skutkiem której jest osłabienie prądu krwi w płucach. Taka niewystarczająca działalność serca występuje najwyraźniej w lewej jego połowie, której czynność zanika wcześniej niż w prawej. W ogóle każde zatrzymanie w dostarczaniu krwi do jakichkolwiek tkanek wywołuje zanik ich czynności na stałe, albo w każdym razie na czas braku krążenia krwi. Porażenie może następować też po chwilowem podrażnieniu. Tak np. kora mózgowa odpowiada na brak krwi z początku powstawaniem ogólnych skurczy mięśniowych, a następnie porażeniem wszystkich mięśni; niedokrwistość rdzenia przedłużonego wywołuje paraplegię, t. j. porażenie tylnej połowy ciała. Niemniej wrażliwym od układu nerwowego jest mięsień serca. Zatkanie tętnicy sercowej powoduje natychmiastową śmierć. Sam sposób działania tlenu w organizmie, czyli treść procesów utleniania