moczu w ciągu całej doby. 2) Silne biegunki, jak to bywa w cholerze. 3) Powstawanie obfitych wysięków z płynem o mniejszej zawartości białka niż we krwi. Takim jest wysiek zapalny w oparzeniach, jak również płyn napełniający płuca w obrzęku, przedewszystkiem obrzęku pochodzenia toksycznego. 4) Oddychanie absolutnie suchem i ogrzanem powietrzem i połączone z tem wydzielanie wody przez skórę. Organizm może wytrzymać w tych warunkach przez pewien czas tylko w razie dostarczania mu wody w ilościach równych poniesionym stratom.
Źródłem wody dla organizmu jest przedewszystkiem woda dostarczana do przewodu pokarmowego w postaci napojów. Woda ta nie bywa nigdy chemicznie czysta, lecz zawiera zawsze pewną ilość mineralnych składników, przeważnie soli wapnia, magnezu i sodu, w formie chlorków, węglanów i siarczanów. Przypuszczalna jadowitość czystej wody (destylowanej) według najnowszych danych podlega wątpliwości.
Drugiem źródłem wody, jednak znacznie mniej obfitem, są pewne jej ilości powstałe w samym organizmie, jako końcowe produkty wielu odczynów. U człowieka i innych ssaków są to ilości prawie znikome, lecz u pewnych owadów są one według wszelkiego prawdopodobieństwa głównem, jeżeli nie jedynem, źródłem wody zawartej w ich tkankach (np. dla pospolitego mola).
Trzeciem źródłem, mającem znaczenie tylko w wyjątkowych warunkach, jest woda zawarta w powietrzu. Niezaprzeczalnem źródłem dla podtrzymania równowagi w organizmie jest ona prawdopodobnie tylko dla płazów.
Rola obcych substancyj w tej przemianie wody w ustroju jest oczywistą. Każda dostarczona do krwi i podlegająca wydzielaniu substancja potrzebuje zawsze równoczesnego wydzielania pewnej ilości wody — każdy obrzęk toksyczny może stać się przyczyną niebezpiecznej anhydremji. Obok tego istnieją swoiste środki działające na nerki, (t. zw. diuretica) wywołujące podniesienie ich czynności niezależnie od warunków osmotycznych. Środkami takiemi są: kofeina i teobromina, jak również zawarta w przysadce pituitryna.
Zarówno woda, tlen i wszystkie związki nieorganiczne, jakkolwiek są składnikami niezbędnemi do życia organizmu, nie są
