sowanie się ustroju do obecności we krwi obcych białek, a bardzo być może i innych koloidów, polega na wytwarzaniu się specjalnych zaczynów, rozkładających te substancje. Istnienie ich zostało ustalone przez Abderhaldena (Schutzfermente).
Z wyjątkiem nielicznych specjalnych wypadków, rozczyny obcych substancyj, dostarczone do organizmu, nie posiadają stanu koloidalnego, wówczas gdy sam organizm, a w szczególności zarodź komórek jego, oraz płyny tworzące środowisko międzykomórkowe, są zawsze rozczynami koloidalnemi, złożonemi z dużej ilości faz dyspersowanych, dla których rolę fazy dyspersującej odgrywa mieszanina molekularnych i jonizowanych rozczynów wodnych.
Dlatego też niemal wszystkie reakcje chemiczne w organizmie odbywają się w specjalnych warunkach stanu koloidalnego.
Wśród tych warunków na wyróżnienie zasługują: 1) duża rola energji powierzchniowej, zależnej od niejednostajności koloidalnych rozczynów i obecności wielkich powierzchni rozrzucających się faz; 2) zjawiska adsorpcji; 3) istnienie dwóch postaci typowych — soli i gela; 4) lepkość koloidalnych rozczynów i zależna od tego skłonność tych dyspersyj do przybierania określonej formy; 5) niezdolność koloidów do osmozy.
Wszystkie te właściwości są bardzo niestałe i łatwo zmieniają się pod wpływem zarówno fizycznych jak chemicznych czynników, do których przedewszystkiem należą pewne obce substancje. Koloidalne rozczyny ulegają sui generis zatruciom w niemniej typowych formach niż istoty żywe.
Zjawiska zależne od wielkości energji powierzchniowej polegają na tem, że na granicy pomiędzy dwiema stykającemi się fazami, cząsteczki każdej z tych faz znajdują się z jednej strony pod wpływem cząsteczek swojej własnej fazy, a z drugiej — cząsteczek fazy obcej. Wpływ ten powoduje inny stopień przyciągania pomiędzy cząsteczkami jednej i tej samej i różnych faz, mniejszy albo większy, zależnie od warunków.
Wynikiem tego jest powierzchniowe napięcie, dzięki któremu każda z tych faz dąży do tworzenia jak najmniejszej powierzchni. Dlatego każda kropla płynu znajdująca się w otoczeniu innego płynu lub gazu, przybiera postać kulistą, mającą dla danej obję-
