stopniu zależne od obecności w otaczającem płynie pewnych składników. Wogóle obecność kwasów, jak również i zasad podnosi ilość wody, adsorbowanej przez koloidy, powiększając jednocześnie lepkość rozczynu.
Sole częściowo powiększają stopień adsorpcji wody w obojętnej reakcji, przy kwaśnej albo zasadowej zazwyczaj obniżają ją, lub nawet wywołują odpęcznienie, czyli utratę wody przez koloid. Najmocniejszemi odczynnikami odpęcznienia są cytryniany i winiany pierwiastków dwuwartościowych, najsłabszemi — chlorki sodu i potasu.
Ze zjawiskami adsorpcji łączą się w organizmie liczne zjawiska katalizy. Katalizatorami nazywamy substancje przyspieszające przebieg pewnego odczynu, lub nawet umożliwiające jego wykonanie w warunkach niezwykłych, nie biorąc jednak czynnego udziału (przynajmniej pozornie) w tym odczynie i pozostające wskutek tego bez żadnych zasadniczych zmian po ukończeniu reakcji. Rolę takich katalizatorów w odczynach pomiędzy ciałami nieorganicznemi odgrywać mogą nawet pewne pierwiastki, mianowicie węgiel i metale platynowe (platyna, irid, palad), jak również magnez, nikiel, mangan i żelazo.
W organizmie rolę katalizatorów odgrywają przeważnie tak zwane enzymy, czyli zaczyny lub fermenty. Znaczenie niektórych pierwiastków mianowicie żelaza i manganu, jako katalizatorów nieorganicznych, biorących udział w procesach utleniania, nie jest jeszcze wyjaśnione w stopniu dostatecznym, jak również możliwe działanie katalityczne pewnych pierwiastków jadowitych, jak np. fosforu. Dlatego w badaniach toksykologicznych większe znaczenie posiadają zmiany działania własnych zaczynów ustroju, zależne od wpływów niektórych obcych substancyj. Niemniej ciekawe jest działanie na organizm obcych dla niego zaczynów lub substancyj do nich podobnych z właściwości swoich. Substancjami tego rodzaju są toksyny bakteryjne, wytwarzane przez drobnoustroje narówni z właściwemi zaczynami, oraz pewne substancje zawarte w truciznach pochodzenia zwierzęcego. Zasadniczemi cechami zaczynów są: 1) ich nietrwałość chemiczna — żaden zaczyn nie wytrzymuje gotowania i działania silnych odczynników chemicznych; 2) ich swoistość — każdy zaczyn jest ściśle przystosowany zwykle do wykonywania jednego tylko odczynu; 3) bardzo złożona budowa chemiczna, wskutek czego dotąd żaden zaczyn nie mógł
