Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/066

— 60 —

 Zaczyny, stosownie do wywoływanych przez nie odczynów, dzielimy na cztery grupy.
 I. Oksydazy (reduktazy) — zaczyny utleniania.
 II. Hydrolazy (dehydrolazy) — zaczyny wywołujące lub hamujące hydrolizę.
 III. Zymazy — zaczyny złożonych procesów fermentacyjnych, zależnych od czynności drobnoustrojów.
 IV. Zaczyny syntezujące mało jeszcze znane.
 Co do stosunku pomiędzy czynnościami zaczynów a losami obcych substancyj w ustroju, to najważniejsze odczyny chemiczne wykonywane w komórce, są zasadniczo wynikiem działalności pewnych zaczynów i każde odchylenie tych odczynów od równowagi może mieć jak najbardziej niebezpieczne następstwa.
 Już dla katalizatorów nieorganicznych znane są substancje, które mogą paraliżować ich działanie. Nierównie wyraźniejsze obniżenie czynności zaczynów i nawet zupełny jej zanik mogą wywołać bardzo liczne substancje, jak np. kwas pruski. Z drugiej strony istnieją również substancje, które w znikomo małych ilościach potęgują w wysokim stopniu czynność pewnych zaczynów: tak np. fluor w minimalnych dawkach podnosi czynność zymazy, zaczynu wywołującego rozkład cukru z powstawaniem alkoholu i CO₂.
 Jest rzeczą oczywistą, że tego rodzaju trucizny zaczynów, jak również ich aktywatory, muszą wywoływać daleko idące zmiany w przebiegu życiowych odczynów organizmu. Prawdopodobnie wpływ tych substancyj na czynność zaczynów wewnątrzkomórkowych stanowi rzeczywistą podstawę cząsteczkowego działania trucizn, jak również zjawisk oligodynamicznych.
 Prócz tego, same zaczyny i podobne do nich substancje mogą odgrywać rolę trucizn. Przedewszystkiem każdy zaczyn, nawet taki, który jest normalnym składnikiem danego ustroju, wprowadzony bezpośrednio do krwi, wywołuje cały szereg odczynów ogólnych, zależnie od swych właściwości antigennych. Takiemi odczynami są: obrzęk i zapalenie w miejscu zastrzyku, toksyczny rozkład białka i podniesienie się ciepłoty ciała. Miejscowościowe odczyny dla pewnych zaczynów mogą być wyjątkowo silne (tak zw. flogoziny). Prócz tego, niektóre zaczyny działają swoiście na pewne rodzaje komórek, zabijając i rozpuszczając je częściowo lub całkowicie. Odczyny tego rodzaju nazywamy cytocidnemi, lub cytolitycznemi (zabijającemi i rozpuszczającemi komórki). Tak naprzykład, jad żmii zawiera mieszaninę flogozynów, hemolizynów,