Przejściowe miejsce między substancjami o działaniu cząsteczkowem i substancjami rozkładającemi się w organizmie zajmują substancje zdolne do jonizacji. Już z powodu procesu dyspersji powiedzieliśmy, że w rozczynach wodnych pewne związki mineralne, kwasy, ługi i sole, również niektóre związki organiczne, jak kwasy, zasady i sole organiczne, rozkładają się na dwie części, posiadające przeciwległy ładunek elektryczny.
Ten rozkład uwidocznia się przez przepuszczanie prądu elektrycznego, który pociąga za sobą pewne cząsteczki materii, przenoszące ładunek dodatni do ujemnego bieguna i ładunek ujemny do dodatniego. Zowiemy je jonami, rozróżniając katjony, spływające z biegiem prądu i naładowane dodatnio, i anjony, dążące przeciw prądowi i unoszące nabój ujemny.
Po wyładowaniu na elektrodach jony stają się cząstkami chemicznie czynnemi, zależnie od swej natury i składu środowiska; łączą się w cząsteczki różnych związków chemicznych, np. jony wody dają wkońcu wodór H2 i tlen O2, wodny rozczyn siarczanu miedzi, miedź Cu2, kwas siarkowy H2SO4 i tlen O2, i t. d.
W rozczynach elektrolitów stopień jonizacji zależy od rozcieńczenia. Stopień rozkładu nazywamy stopniem dysocjacji elektrolitycznej. Rozróżniamy związki ze znacznym stopniem dysocjacji, jak np. kwas solny i z bardzo małym — jak np. kwas octowy. Rozkład na jony nie odpowiada wzorom istniejących związków. W stanie jonów mogą istnieć połączenia zupełnie niezdolne do samodzielnego istnienia. Tak np. rozpatrywany z punktu widzenia chemicznego kwas siarkowy jest H2O + SO3, zaś elektrolitycznie rozpada się on na jony H + H + SO4.
Jako skutek jonizacji mamy przedewszystkiem nienormalny przyrost ciśnienia osmotycznego rozczynów.
Ciśnienie osmotyczne rozczynu cząsteczkowego zależy tylko od jego stężenia cząsteczkowego PM V, gdzie M jest ciężarem cząsteczkowem, P ilością rozpuszczonej substancji i V ilością litrów rozczynnika.
Przy dodawaniu wody ciśnienie osmotyczne będzie zmniejszało się proporcjonalnie do wzrostu objętości. W razie rozczynu zjonizowanego wzór ten zmieni się w tym sensie, że ilość cząsteczek zawartych w każdym litrze rozczynu będzie wzrastała zależnie od stopnia jonizacji, czyli, że będzie tem większa, im bardziej
