Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/069

— 63 —

rozcieńczonym okaże się rozczyn. Przy nieskończenie dużem rozcieńczeniu wszystkie cząsteczki rozpadają się na jony, wobec czego w wypadku gdy cząsteczka daje dwa jony, koncentracja zamiast P/MV stanie się 2P/MV, więc i ciśnienie będzie dwa razy większe od obliczonego teoretycznie.
 Dlatego w obecności składników zdolnych do jonizacji, jak to ma miejsce we wszystkich płynach ustroju, ciśnienie osmotyczne nie da się obliczyć z prostej kalkulacji stężenia cząsteczkowego, ponieważ nawet stopień jonizacji tych roztworów różni się od teoretycznego, zależnie od równoczesnych złożonych odczynów chemicznych w komórkach.
 Drugim skutkiem jonizacji jest niestałość równowagi odczynów w płynach ustroju. Jak wiadomo, odróżniamy odczyny kwaśne, obojętne i zasadowe, przeważnie zapomocą zabarwienia papieru lakmusowego.
 Z punktu widzenia teorji jonizacji odczyn kwaśny zależny jest od obecności jonów −H, zaś zasadowy od jonów + OH — równowaga tych dwóch czynników daje odczyn obojętny. Nadmiar tych lub innych jonów może być określony w sposób elektrometryczny, lub przez miareczkowanie, z użyciem szeregu wskaźników różnej czułości. Nawet absolutnie czysta woda jest w nieznacznym stopniu zjonizowana. Stopień jej jonizacji (zawartość jonów H’), równa się 0,8.10⁻⁷ jonów na litr. Oczywiście, że woda zawiera jednocześnie i takąż samą ilość jonów −OH, gdyż jest ciałem obojętnem. W temperaturze (18°C) iloczyn zawartości jonów H’ i OH’ jest wielkością stałą, równą (0,8.10⁷/₂ = 0,64.10⁻¹⁴).
 Liczba ta, podzielona przez zawartość jednego z jonów daje zawartość drugiego dla każdego rozczynu wodnego. Kwasowość odczynu określamy zwykle przez zawartość jonów H’. Jeżeli zawartość ta jest większa od 0,8.10⁻⁷ mamy odczyn kwaśny — jeżeli zaś jest mniejsza, zasadowy. Dla oznaczenia zawartości jonów wodoru stosuje się zwykle metodę Sörensen’a polegającą na tem, że zamiast skomplikowanej formuły a.10⁻ⁿ, używa się jej logarytmu ujemnego i nie zaznaczając znaku ujemnego pisze się poprostu ^PH = n − lga. Tak więc np. ^PH dla czystej wody będzie 7,097. Normalny rozczyn kwasu zawierający 1 molekułę H na litr ma ^PH = 3,347.
 Oczywiście trzeba pamiętać, że mniejsze liczby ^PH odpowiadają mocniejszym stężeniom jonów wodoru i odwrotnie.