Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/073

Ta strona została skorygowana.
— 67 —

nią hydrolizę aminokwasu z powstaniem oksykwasu, RCH2CH.OH. CO2H — albo też wreszcie przez jednoczesne utlenienie i dezamidację powstaje ketokwas RCH2CO−CO2H, i odwrotnie przez jednoczesną redukcję i dezamidację kwasów tłuszczowych RCH2CHNH2CO2H + H2 − NH3 = R.CH2CH2CO2H.

§ 47. Odczyny utleniania.

Najważniejsze źródło energij w ustroju zwierzęcym stanowią odczyny utleniania, przebiegające z udziałem jednego lub kilku atomów tego pierwiastka. Tlen jest najobfitszym składnikiem ustroju i znajduje się w nim przedewszystkiem w stanie stałych połączeń z innemi pierwiastkami, po drugie w stanie bardzo niestałego, bardzo łatwo podlegającego dysocjacji związku z barwnikiem krwi, oxyhemoglobiną — po trzecie w stanie wolnym, rozpuszszony w płynach organizmu, stosownie do ciśnienia cząsteczkowego O2 w otoczeniu, lub absorbowany przez pewne składniki organizmu i wreszcie odszczepiając się w stanie powstawania od związków mających właściwości nadtlenków lub powstając podczas innych reakcyj, jak naprzykład przez działanie chlorowców na wodę we krwi i tkankach:

Cl2 + H2O = HCl + HOCl.
2HOCl + Na2CO2 = 2NaCl + CO2 + H2O + O’.

Mocno utleniające środki, jak np. kwasy azotowy i chromowy wywołują natychmiastowe skrzepnięcie białka, jak to zresztą czynią wszystkie mocne kwasy, a także bromiany, jodany, nadmanganian i również natlenki, jak nadtlenek wodoru. Wywołują one też powstawanie methemeglobiny, i dlatego są niebezpiecznemi truciznami. A jednak, w porównaniu ze znacznemi ilościami tlenu obecnemi w organizmie, ilości zawarte w największych nawet możliwych dawkach tych trucizn są niewielkie. Co do losu substancyj zawierających nadmiar tlenu, to rozumie się, że podlegają one w ustroju redukcji. Wszakże należy podkreślić, że w wielu wypadkach, np. podczas bardzo wyraźnego działania chloranów, wydzielają się one z moczem w stanie prawie niezmienionym.
Szybkość i stopień utleniania zależą od natury samej substancji utlenianej, jak również od szeregu innych warunków, w których ten odczyn przebiega. Bywają substancje łatwo i trudno utleniające się. Łatwo utleniają się w organizmie takie związki jak alkohole lub kwasy organiczne, które na zewnątrz organizmu,