Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/083

silnie zabarwionemi na odpowiedni kolor. Rozumie się, że w ten sam sposób są wydzielane substancje bezbarwne, których istnienie można stwierdzić zapomocą odpowiednich odczynów chemicznych. Tak np. nerka zwierzęcia, które otrzymało dożylnie rozczyn żelazocyanku sodu, barwi się na kolor ciemnobłękitny pod działaniem rozczynu chlorku żelaza. Wszystkie substancje rozpuszczalne wydzielają się przez nerki, z wyjątkiem własnego białka krwi, dla którego nerka normalna jest w zasadzie nieprzepuszczalna. Natomiast dla obcego białka, a więc i dla osocza krwi zwierząt innego gatunku, białka jaj i mleka, różnych sztucznych przetworów podobnych do żelatyny, jak również dla pierwszych przetworów hydrolizy białka, nerki okazują się łatwo przepuszczalnemi. W warunkach patologicznych, jak uszkodzenie nerek i nieprawidłowa czynność serca i naczyń, mocz zawiera i białko krwi, objaw tak zwanego białkomoczu.
 Dla ciał krystalicznych, chemiczni nieczynnych w stosunku do białka tkanek, nerki są przepuszczalne w stopniu nie mającym prawie górnej granicy, o tyle, o ile można podnieść stężenie danej substancji we krwi, a coraz inne narządy, przedewszystkiem serce, pozostają czynnemi. Dla takich substancyj wręcz przeciwnie niż to dzieje się z ciałami koloidalnemi, których zawartość we krwi zawsze bywa większa niż zawartość w moczu, mamy wyraźne nagromadzenie ich z początku w nerkach, a następnie i w moczu. Wyjątek stanowią sole należące do liczby zwykłych składników krwi; dla nich istnieje dolna granica stężenia we krwi i wówczas mocz może stać się mniej stężony niż krew. Taki sam stosunek mamy też i dla obcych ciał, niezależnie od ich właściwości trujących, jak również dla zwykłych składników moczu.
 I tak naprzykład najważniejszy przetwór przemiany azotu jest mocznik którego stężenie we krwi wynosi około 0,1%, a w moczu dosięga powyżej 2%. Dolna granica stężenia mocznika jest przedewszystkiem określona tak zwanym progiem wydzielalności.
 Każda substancja, aby mogła dostać się do moczu, musi dosięgnąć we krwi pewnego stopnia stężenia niejednakowego dla poszczególnych substancyj. Próg wydzielalności istnieje nawet dla normalnych składników krwi. Tak np. glikoza, czyli cukier gronowy, zawsze obecny we krwi, zaczyna wydzielać się z moczem w chwili, gdy stężenie jego we krwi przewyższy 0,1%. Dla obcych substancyj, a więc i dla trucizn, próg ten jest bardzo niski i związki tego rodzaju odnajdujemy w moczu po dostarczeniu do krwiobiegu najmniejszych ich ilości.