nem i jednocześnie we krwi, które mogłyby stanowić jedyną drogę do rozwiązania tej poważnej kwestji, dotychczas nie posiadamy.
Bardziej ciekawe, nietylko z punktu widzenia toksykologji środków bojowych, ale w większym stopniu i dla wyjaśnienia patogonezy chorób skórnych jest wydzielanie pewnych trucizn przez skórę, związane z wyraźnym dermotropizmem. Gruczoły potowe i tłuszczowe skóry są w istocie narządami wydzielniczemi, gdyż przetwory ich wydzielania dostają się z nich wprost nazewnątrz. Jednak gruczoły tłuszczowe częściej są źródłem lipoidów, które służą do wyławiania niektórych trucizn zawartych w powietrzu, jak np. mamy w zatruciach iperytem — a gruczoły potowe, zbliżone swą czynnością i budową do nerki, wyrabiają w normalnych warunkach płyn, którego stężenie jest znacznie mniejsze niż moczu. Tak np. mocznik którego normalna zawartość w moczu dosięga 2%, znajduje się w pocie tylko w ilości nie większej od 0,6%, choć w warunkach patologicznych aż do 13% ogólnej ilości azotu może być wydzielane przez skórę.
Wreszcie w niektórych zatruciach mamy do czynienia nie tyle ze zdolnością gruczołów skórnych do usuwania z ustroju ciał obcych, ile z wyraźnym dermotropizmem tych trucizn, czyli ich powinowactwem do żywych komórek nabłonka. W taki sposób powstają rozpowszechnione wypryski toksyczne (eczemy) i różne rodzaje wysypek tego samego pochodzenia. Toksyczne zapalenie gruczołów tłuszczowych, zwane trądzikiem (acne) jest zwykłym objawem zatrucia chlorowcami, przedewszystkiem zaś bromem i jodem, a w razie długotrwałego działania również i chlorem.
Pewne środki mają tak wyraźny dermatropizm, że po użyciu wewnętrznem nawet w małych ilościach są w stanie wywoływać nadzwyczaj ostre podrażnienia skóry. Tak np. azaron (trójmetoksypropylfenol C6H2C3H5. (OCH3)3, pachnąca substancja pospolitego kopytnika (Azarum europeum) wywołuje po wewnętrznem użyciu w znikomych dawkach zapalenie skóry podobne do róży.
Co do trucizn bojowych, to warunki ich używania są takie, że skóra okazuje się tu raczej narządem wchłaniania, niż wydzielania. Trzeba zwrócić uwagę na tę okoliczność, że w doświadczeniach na zwierzętach mogą powstać niezbadane jeszcze pewne zmiany skóry także po dostarczaniu do kanału trawiennego związków arsenowych. Powstawanie w zatruciach bojowych toksycznych chorób skórnych jest rzeczą najzupełniej możliwą.
