Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/103

środków terapeutycznych, przypuszczenie tego rodzaju jest bardzo prawdopodobne. Tak np.: wyraźne wzmocnienie działania kokainy zapomocą jednoczesnego użycia adrenaliny; nagłe obniżenie temperatury doprowadzające do kollapsu zapomocą połączenia trucizn wywołujących skurcze, jak np. pikrotoksyny, lub santoniny z narkotykami w rodzaju chloralhydratu lub amylenhydratu; zwiększenie hemolitycznej czynności saponinów przez jednoczesne dodanie soli amonowych i t. p. W pewnych warunkach wzmożenie jadowitości może być wywołane nawet przez dodawanie substancyj obojętnych, podobnie jak to mamy w farbiarstwie, przy używaniu t. zw. bejc, lub zapraw. Odpowiadają temu również doświadczenia Ehrlicha nad jednoczesnem działaniem pewnych barwników anilinowych i związków arsenowych.
 Bardzo ciekawym przykładem zjawiska synergizmu jest niedawno ustalona właściwość cyanamidu CN—NH₂, związku, który w postaci cyanamidu wapnia CN—NCa odgrywa teraz poważną rolę jako sztuczny nawóz azotowy nieorganicznego pochodzenia. Otrzymano go w wielkich ilościach przy pomocy ogrzewania w piecach elektrycznych karbidu wapnia w prądzie azotu według wzoru CaC₂ + N₂ = CaN₂C + C.
 Związek ten, będąc dość słabą trucizną, nawet w bardzo małych dawkach podnosi wrażliwość na działanie trucizn narkotycznych do tego stopnia, że naprzykład najmniejsze ilości alkoholu wywołują już prawdziwe zatrucie. To samo zauważono też i w stosunku do morfiny.
 Lepiej zbadane są zjawiska antagonizmu, oddawna wyzyskane w zabiegach leczniczych celem odtrucia. Antagonizm może polegać: na niszczeniu trucizny lub na wywołaniu zasadniczych zmian w jej właściwościach — jest to tak zw. antagonizm chemiczny. Może on też polegać na przeciwieństwie działania na ustrój jako antagonizm fizjologiczny. Za przykład antagonizmu chemicznego może służyć używanie w charakterze odtrutek przeciwko kwasowi pruskiemu i innym nitrylom tiosiarczanu sodu Na₂S₂O₂, który łączy się z niemi, tworząc niemal że obojętne rodanki; drugim przykładem mogą być sole wapnia, używane jako odtrutki w zatruciach kwasem szczawiowym, albo węglan sodowy stosowany w zatruciach kwasami wogóle.
 W niektórych wypadkach przetwarzanie chemiczne trucizn nastąpić może nawet przez wywołanie różnicy rozpuszczalności. Tak np. emulsja lecytyny wstrzyknięta dożylnie może działać jako odtrutka w zatruciu chloroformem. Używając takich sposo-