bów odtrucia nie trzeba zapominać, że organizm w żadnym razie nie może być porównany z probówką i że we wszystkich zabiegach tego rodzaju należy zwracać baczną uwagę na szybkość przebiegu reakcji, na stopień obojętności powstałych przetworów i zdolność tkanek do pochłaniania zarówno samej trucizny, jak i użytej odtrutki. Np. próby utleniania iperytu, dające dość dobre wyniki w warunkach laboratoryjnych, okazały się bardzo mało skuteczne na skórze ludzkiej.
Znacznie ciekawsze są zjawiska antagonizmu fizjologicznego. Mamy tu wynik działania dwu trucizn odmiennych co do ich właściwości toksycznych, a chemicznie zupełnie nieczynnych w stosunku jednej do drugiej. Naprzykład: serce unieruchomione wskutek zatrucia muskaryną można ożywić działaniem atropiny. Chlorek potasu powstrzymuje fermentacyjne działanie drożdży, chlorek amonu przeciwnie podnosi je; podobny stosunek znamy dla chininy i kuraryny. Antagonistami wobec gruczołów są: pilokarpina i atropina. Kurcze wywołane działaniem strychniny można złagodzić nieco przez użycie narkotyków w rodzaju chloralhydratu lub alkoholu.
Antagonizm ma zwykle znaczenie częściowe, dając się zastosować tylko do jednego z objawów, i nie posiada przeważnie znaczenia ogólnie zapobiegawczego wobec fatalnych wyników zatrucia.
Co się tyczy środków bojowych to, o ile wiadomo, nie spostrzeżono dotychczas działania antagonistycznego. Nie jest wszakże wykluczone, że zjawiska tego rodzaju dadzą się tu stwierdzić w przyszłości. Próby posługiwania się antagonizmem w celach lecznicych mają w tym wypadku takież samo znaczenie jak i w innych zabiegach, czyli posiadają tylko znaczenie zabiegów objawowych.
Truciznami, w potocznem znaczeniu tego słowa, nazywamy tylko takie substancje czynne chemicznie, które mogą wywoływać pewne zmiany, po użyciu ich w małych ilościach.
Rozpatrywanie naukowe przebiegu zatruć wymaga, aby zwrócić uwagę na zasadniczą zależność ich od wielkości dawki. Sto-
