następują zwykle wskutek działania mocniejszego stężenia. Stężenia te nazywamy śmiertelnemi (raczej względnie śmiertelnemi). Działanie trucizny wzrasta aż do stopnia, do którego organizm nie jest przystosowany i nie może nawet chwilowo się przystosować. Jest to stężenie bezwzględnie śmiertelne.
Z powyższego wynika, że wpływ odpowiedniego stężenia na ustrój zależy narówni ze stopniem stężenia od czasu działania, o ile idzie o stężenia czynne, lecz nie wywołujące natychmiastowej śmierci. Wpływ czasu znika stopniowo w użyciu nieczynnych stężeń, lub stężeń bezwzględnie śmiertelnych. Celem porównania wyników doświadczeń w warunkach różnej trwałości działania trucizn użytych w niejednakowych stężeniach, badacz niemiecki Haber zaproponował (specjalnie w dziedzinie badania środków bojowych), używanie wzoru ct, czyli iloczynu czasu działania przez odpowiednie stężenie. Tego wzoru do określania ilościowych stosunków działania trucizn używano następnie prawie wszędzie, choć w istocie rzeczy nie jest on pewniejszy od samego stężenia określonego jako zawartość trucizny w gramach na metr sześcienny powietrza, albo odpowiednio w miligramach na litr, a tem bardziej, że czas działania w danym szeregu doświadczeń łatwo jest ujednostajnić.
Jako przykład liczb Habera przytaczamy ustaloną przez niego liczbę dla pewnych środków bojowych. C w danym razie oznacza stężenie w miligramach na sześcienny metr, t czas w minutach.
Dla |
Iloczyn ct.
|
| Chloru Cl2 | 6000 |
| Bromku ksylyłu C6H5CH3CH2B2 | 7500 |
| Chloracetonu CH3COCH2Cl | 3000 |
| Kwasu pruskiego HCN (w razie słabych stężeń więcej) |
1000 |
| Superpalitu ClCO2CCl3 | 500 |
| Fosgenu COCl2 | 450 |
Trucizna jest oczywiście tem mocniejsza im mniejsza jest liczba ct.
W każdym razie do pewnego stopnia wskazane jest nieco dokładniejsze rozpatrzenie tego wzoru w stosunku do zatruć przez powietrze.
