Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/109

 Przedewszystkiem zwróćmy uwagę, że zawartość trucizny w powietrzu otaczającem zwierzę (w komorze gazowej) i w pęcherzykach jego płuc, nie jest bynajmniej jednakowa. Stężenie w pęcherzykach jest wynikiem współdziałania dwóch czynników — wentylacji płuc i oddziaływania na skład powietrza górnych dróg oddechowych, t. j. jamy nosowej, jamy ustnej, gardzieli, tchawicy i oskrzeli. Co do wentylacji, to jest ona znowu dość złożonym wynikiem: 1) objętości życiowej płuc, czyli tej ilości powietrza, która przenika do płuc po każdym wdechu, 2) przestrzeni szkodliwej, czyli objętości samych dróg oddechowych, 3) raty oddechowej, to jest iczby ruchów oddechowych w ciągu jednej minuty. Ilość powietrza, które istotnie dosięga pęcherzyków przy wdechu, składa się z zawartości dróg oddechowych, napełnionych powietrzem pozostałem od ostatniego wydechu i z powietrza dostarczanego przez następny wdech. Stężenie trucizny w powietrzu wydychanem musi być oczywiście wskutek resorpcji w płucach mniejsze od stężenia w otoczeniu, czyli od pewnej ilości c. Jeżeli, dajmy na to, c będzie stężeniem w g/M³ w powietrzu, r współczynnikiem pochłaniania w płucach (ilość pochłaniana podczas każdego ruchu oddechowego) z objętość życiowa i s przestrzeń szkodliwa, wszystko wyrażone w ułamkach M³, to dla stężenia w powietrzu pozostałem w drogach oddechowych będziemy mieli wzór ${\frac {(c-r)}{s}}$ a więc dla stężenia w powietrzu, które może dosięgnąć pęcherzyków płucnych przy każdym wdechu ${\frac {cz+(c-r)s}{z+s}}$
 Wzór ten trzeba jeszcze pomnożyć przez R, czyli ratę ruchów oddechowych (ilość ich w ciągu 1 minuty) i przez t, minuty trwania zatrucia. Zatem wkońcu wzór Habera ct: stanie się wzorem ${\frac {(cz+(c-r)s)Rt}{z+s}}$
 We wzorze tym z, r i R są liczbami zmiennemi, t, zależną poniekąd od woli badacza, jak również i c — zatem jedyną stałą niezależną od innych warunków pomimo wartości przedmiotu doświadczenia pozostaje s. Z stoi w odpowiednich stosunkach do R, ponieważ im częstsze ruchy oddechowe, tem mniejsza ilość powietrza przenika do narządów oddechowych przy każdym ruchu i tem gorszą jest wentylacja płuc. Liczby te podlegają łatwo zmianom już w ciągu tegoż samego doświadczenia, ponieważ podraż-