Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/110

nienie górnych dróg oddechowych wywołuje zatrzymanie, a podrażnienie ich dolnej części przyspieszenie ruchów oddechowych.
  W końcu fazy wdechu powietrze zawarte w przestrzeni szkodliwej (u człowieka około 150 cm³) zostanie całkowicie usunięte przez zazwyczaj znacznie większą ilość powietrza oddechowego (około 500 cm³). Wskutek tego drogi oddechowe napełniają się powietrzem posiadającem właściwości powietrza otaczającego, o ile właściwości te nie podlegają już zmianom przechodząc przez drogi oddechowe. Przedewszystkiem jama nosowa i gardziel uwilgotniają przechodzące powietrze, usuwając też zeń nietylko pył, lecz i niektóre trucizny. Podobne zadanie wykonywają również dolne drogi oddechowe, t. j. oskrzela i oskrzeliki. Wskutek tego współczynnik c staje się nader zmienny, a stężenie w dolnych drogach oddechowych w każdym razie mniejsze od stężenia w otoczeniu.
 Takie zmniejszenie stężenia, w czasie przechodzenia powietrza zawierającego truciznę przez drogi oddechowe, tłumaczy często spostrzegany i godny uwagi fakt powstawania wyraźnych uszkodzeń tych dróg wobec bardzo nieznacznych zmian w samych właściwie płucach jak również ten szczegół, że pewne trucizny wywołują podrażnienie oczu i jamy nosowej wpierw, niż następują objawy podrażnienia krtani i oskrzeli (skurcz głośni i kaszel). Z drugiej strony nieczynność tych błon śluzowych, wynikająca z braku odpowiednich zmian anatomicznych, tłumaczy powstanie uszkodzeń samych płuc pomimo braku jakichkolwiek poważniejszych zmian dróg oddechowych jak to mamy naprzykład w razie zatrucia fosgenem.
 Dla oceny wzoru ct trzeba jeszcze podkreślić, że szybko powstające zmiany anatomiczne oskrzeli i płuc — błony wrzekome, ogniska niedodmy, obrzęk płuc, zapalenie i wysięki zapalne zmieniają w ciągu doświadczenia warunki w takim stopniu, że czynnik ct dla każdego mniej więcej długotrwałego doświadczenia staje się zupełnie wątpliwym.
 To też nic dziwnego, że jedna i ta sama ilość ct może dać bardzo niejednakowe wyniki. Wśród pewnej liczby psów jednocześnie zatrutych w jednej komorze część ginie wkrótce po doświadczeniu, druga ciężko choruje i ginie w ciągu pierwszej albo następnej doby wskutek uszkodzeń spowodowanych zatruciem, trzecia wreszcie powraca do zdrowia. (Patrz niżej dane Underhill’a dla chloru, fosgenu i chloropikryny). Nie mamy jednak podstawy do twierdzenia, że np. liczba wyników śmiertelnych