wodorostami, pleśniakami, bakterjami. Tak np. według danych Naegele’go woda wodociągowa, której 12 litrów pozostawiono w ciągu czterech dób z tuzinem miedzianych dwufenigówek, czyli woda z zawartością miedzi 1/77.000000 zabijała wodorost Spirogirę w ciągu jednej minuty. Według Raulina rozczyn azotanu srebra 1/1.600000, a zatem zawierający srebra 1/2500000 już jest w stanie zapobiec kiełkowaniu zarodników pleśni Aspergillus. U człowieka i wogóle u ssaków zjawiska oligodynamiczne łączą się zwykle ze zjawiskami anafilaksji lub idjosynkrazji. Tak np. zapach niektórych kwiatów jest nie do zniesienia dla wrażliwych jednostek, przeważnie dla kobiet w ciąży, wywołując nawet ataki sercowe lub długotrwałą utratę przytomności. Ilość pachnących związków w powietrzu jest w takich wypadkach znikomo mała. Odwrotnie takież same znikome ilości innych substancyj są niewątpliwie niezbędnemi dla normalnej czynności pewnych komórek. Tak np. izotoniczny rozczyn chlorku sodu nie jest w stanie przez czas dłuższy podtrzymać czynności serca żaby, lecz uzyskuje tę właściwość po dodaniu znikomych ilości soli potasu i wapnia. Skład takich obojętnych dla żywych komórek płynów zwanych fizjologicznemi, nie jest też jednakowy dla wszystkich zwierząt. Dla poszczególnych gatunków ma on skład następujący:
I. | II. | III. | |
NaCl | 0,65 | 0,9 | 0,8 |
KCl | 0,045 | 0,042 | 0,02 |
CaCl2 | 0,012 | 0,024 | 0,02 |
NaH2PO4 | 0,02 | 0,01 | 0,05 |
Na2HPO4 | 0,001 | — | — |
Cukier gronowy | 0,2 | 0,25 | 0,1 |
MgCl2 | — | — | 0,001 |
Na2CO3 | — | — | 0,1 |
Płyn pierwszy (Ringera) jest najlepszem środowiskiem dla serca żaby, drugi (płyn Locke) — dla serca ssaków, trzeci (płyn Tyrode’a) — dla jelit królika. Czysty rozczyn soli kuchennej w stężeniu 0,75% wywołuje już po upływie 10’ prawie zupełny zanik ruchów serca. Dodanie 5 cm3 — 0, 25% rozczynu CaCl2 do 100 cm3 rozczynu NaCl wywołuje odrazu podniesienie ciśnienia krwi i bardzo powolne i silne bicie serca. Dodanie śladów KCl (1 cm3 0,1%