Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/113

rozczynu na 100 cm³ płynu) powoduje powrót do normalnych stosunków. Podobne oligodynamiczne stosunki są też aktualne przy działaniu już wyżej omówionych witaminów, czynnych w znikomych ilościach.
 W pewnych przypadkach działanie trucizn mało różni się od omówionego działania oligodynamicznego. Tak np. kwas pruski zabija w stężeniu 0,1 na m³ powietrza. Alkaloidy protoweratryna i pseudoaconityna wywołują u człowieka niebezpieczne zjawiska i nawet śmierć, w dawkach około 0,001 t. j. w rozcieńczeniu 1/5000000, licząc, że przeciętna ilość krwi wynosi 5 litrów.
 Zwykle jednak trucizny nie są tak czynne i próg ich działania stanowią dawki znacznie większe.
 W warunkach stopniowego podnoszenia dawki, nie dosięgającego wszakże stopnia, w którym trucizna mogłaby się stać niebezpieczna dla życia, prędko wzrasta ilość i doniosłość zmian w ustroju. Jest to okres działania terapeutycznego, stosowanego w leczeniu niektórych chorób i dlatego dawki takie nazywają się małemi, zwykłemi, lub dużemi dawkami terapeutycznemi. Dawki, które mogą już wywołać niebezpieczne dla życia zjawiska, a w niektórych wypadkach nawet śmierć, nazywami dawkami toksycznemi. Takie zaś, po których śmierć staje się nieunikniona — dawkami śmiertelnemi czyli dosis letalis, a wreszcie bezwzględnie śmiertelnemi, jeżeli zabijają każdy ustrój. Dawka zaś toksyczna, zabijająca tylko znaczną część ofiar jest dawką względnie śmiertelną, a pierwsze skutki śmiertelne są dowodem osiągnięcia granicy wytrzymałości danego gatunku zwierząt w stosunku do trucizny. Określenie dawek leczniczych i toksycznych aż do granicy wytrzymałości stanowi treść nauki o dawkowaniu środków lekarskich. Aptekarz nie ma prawa przekraczać tak zwanej najwyższej dawki, o ile przepis lekarza nie wymaga tego stanowczo. Najwyższe dawki farmaceutyczne są bezwzględne, t. j. nie uwzględniają wagi pacjentów. Tylko dla dzieci, stosownie do wieku obowiązuje pewne zmniejszenie dawek.
 W określaniu działania trucizn bojowych, zawartych w powietrzu (mg: Lt) albo: (g:M³) używamy następujących oznaczeń: 1) próg wrażliwości jest to najmniejsze stężenie dającej się zauważyć przez wyładowywanie pewnych typowych objawów, np. łzawienia albo kichania, 2) granica wytrzymałości — stężenie, które badany człowiek może wytrzymać przez pewien czas bez szkodliwych następstw, 3) stężenie toksyczne w którem występują już pewne postacie zachorowań i wreszcie 4) stęże-