4) Każdy z takich odczynów jest mniej więcej niezależny od innych odczynów organizmu i dlatego substancje czynne w jednym kierunku mogą być zupełnie bierne w innem, prócz tego i sam szereg wzrastającej czynności substancyj obcych musi być bezwzględnie inny dla każdego takiego odczynu.
Dlatego właśnie wszelkie próby podziału trucizn stosownie do jadowitości na podstawie dawki śmiertelnej chybiłyby celu. Nie może być żadnego ugrupowania trucizn w tem znaczeniu nawet dla zwierząt tego samego gatunku. Dane o dawkowaniu mają zaledwie przybliżoną wartość praktyczną.
5) Odczyny chemiczne w zatruciu mogą mieć znaczenie ogólne, gdy wywołują jednakowe skutki w każdym wypadku, mogą też być mniej więcej swoistemi, działając tylko na część substancyj, lub nawet na jedyną w swoim rodzaju substancję obecną w organizmie. Dlatego stopień jadowitości ustalony w stosunku do jednego odczynnika, np. jakiegoś zaczynu, nie jest bynajmniej miarodajny dla drugiego.
Ogólna analiza naukowa działania pewnej substancji na organizm składa się z ustalenia jej stosunku do następujących odczynów fizjologicznych:
a) podtrzymania stanu fizycznego tkanek i płynów ustroju (ciśnienia osmotycznego, stopnia adsorpcji wody, napięcia powierzchniowego, lepkości i t. d.).
b) Podtrzymania stałości odczynu środowiska. Organizm łatwo może zrównoważyć nadmiar jonów OH’, lecz jest bardzo czuły na nadmiar jonów H’. Dlatego każda substancja zawierająca te jony, lub wytwarzająca je pod wpływem utleniania, wywołuje zjawiska acidozy, zwykle odrazu zrównoważane przez organizm.
c) Działania na białka. Działanie to może być odwracalne i zależne od zmian warunków rozprószenia białek jako koloidów (szereg Hofmeistr’a) albo nieodwracalne, polegające na głębszych zmianach chemicznych powodujących przedewszystkiem skrzepnięcie białek, jak np. działanie wszystkich ciężkich metali w stanie jonów.
d) Działanie na zaczyny, które może być zarówno dodatniem (aktywacja fermentów), jak i ujemnem (trzucizny zaczynów). Każdy zaczyn ma swoje własne środki uczynniające (aktywatory) jak również i trucizny.
