Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/129

nych przyrządów lub z zastosowaniem pewnych przyrządów zwanych hematizatorami;
 3. izolowane serce, płuca, jelita, nerki, macica i inne narządy ssaków, których użycie w tym celu stało się możliwe dzięki udoskonaleniu wspomnianych hematizatorów. Na izolowanych narządach zauważyć można nietylko zwykłe i dające się łatwo wymierzyć przejawy życiowe, lecz także i jakościowy ich charakter.
 Ponieważ porażenie serca jest najczęstszą przyczyną śmierci, badania nad działaniem trucizn na serce izolowane dają w wielu wypadkach obraz istotny zatrucia zwierząt. Badania te są prócz tego pewniejsze i dogodniejsze do przeprowadzenia porównań niż wszystkie inne.
 i) Działania na ośrodkowy układ nerwowy, co da się zbadać tylko w warunkach doświadczeń na całym ustroju. Często jesteśmy zmuszeni używać do tego celu nawet ludzi. Tylko w ten sposób bowiem można zbadać środki działające na wrażliwość psychiczną, wywołujące sen, znieczulenie miejscowe i t. d. Doświadczenia czynione na zwierzętach są jednak niezbędne, już chociażby dlatego, że porażenie ośrodka oddechowego, druga zasadnicza przyczyna śmierci, może być zbadana tylko w ten sposób. Ilość kierunków, w jakich da się przeprowadzić podobne doświadczenia, jest niemal nieograniczona.
 k) Działania na wytwarzanie i oddawanie ciepła. Są to również bardzo złożone zjawiska, związane ze zmianami układu nerwowego, jak również ze stanem ogólnej przemiany materji. Znanym jest cały szereg trucizn wywołujących obniżenie ciepłoty zwierząt ciepłokrwistych (środki antypyretyczne), w przeciwstawieniu do szeregu środków podnoszących ciepłotę ciała, np. tetrahydronaftylamina.
 l) Działania na ogólną przemianę materji, które może spowodować wzmożenie tej przemiany, czyli natężony rozkład materji lub też zatrzymanie całego rozkładu. Działanie to jest charakterystyczne dla wielu trucizn; niektóre z nich mogą działać też w innych kierunkach, ale są i takie, dla których ten objaw jest zasadniczy.
 Stąd wynika, że ogólnego działania trucizny nie możemy zdefinjować, możemy jedynie ustalić jej wpływ na poszczególne odczyny życiowe, lub właściwości ustroju.
 Z tego punktu widzenia rzeczywiście można mówić o stopniu jadowitości różnych odczynników chemicznych i porównywać je ze sobą tylko w stosunku do jakiegoś ściśle określonego odczynu życiowego.