Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/138

zawiła niż narazie przypuszczano i że każdy prawie jon posiada swoiste właściwości stanowiące o znacznych różnicach jakościowych w ich działaniu. Najbierniejszym z jonów metali zasadowych jest sód, najbardziej rozpowszechniony w otoczeniu, z pośród ziem alkalicznych — stront. Potas i wapień są wyraźnemi truciznami nasercowemi — magnez jest trucizną narządu nerwowego (wywołuje porażenie ośrodków). Potas tworzy mniej więcej jedną grupę z rubidem, cezem i litem, a wapień ze znacznie mocniejszym barem. Działanie litu na serce różni się nieco od działania grupy złożonej z ceru, rubidu i potasu. Dla serca żaby lit jest mocniejszą trucizną od potasu, a dla ssaków odwrotnie. Stosunki te wikłają się w większym stopniu wskutek pewnego antagonizmu w działaniu potasu i wapnia, jak również porażającego wpływu na mięśnie serca jonów sodu, usuwających jony wapnia. Należy również zauważyć, że w grupie potasu właściwość trująca dla odosobnionego serca żaby wzrasta odwrotnie do zwiększenia się ciężaru atomowego, więc najmocniejszą trucizną jest potas, najsłabszą cez. Zależy to prawdopodobnie od stopnia radjoaktywności tych pierwiastków, spadającego w kierunku K, Rb, Cs (pierwiastki te są źródłem promieni β), ponieważ zastępują się one nawzajem stosownie do tej właściwości. Charakterystycznym jest fakt że toksyczną ich wartość może zastąpić każdy inny pierwiastek radjoaktywny, niezależnie od gatunku promieni (a więc i inne pierwiastki dające promienie α, tak np. uran, tor, rad lub niton).
 Wogóle co do jadowitości pierwiastków chemicznych obecnych we krwi w stanie jonów, to według danych Binet’a dla serca żaby mamy szereg następujący: sód — 0; stront — 1; wapień — 3; bar — 5; potas — 7; lit — 10. Po dodaniu chlorków tych metali do wody, w której znajdowały się drobne rybki, Richet ustalił dla w nich taki mniej więcej szereg: amon NH₁’ — 64; potas — 100; lit — 300; bar — 780; magnez — 1,500; stront — 2200; wapień — 2400; sód — 2417 mg pierwiastku na 1 litr wody. Po przeliczeniu na stężenie cząsteczkowe, wykazujące odpowiednią ilość jonów, będziemy mieli potas 0,0025; amon 0,0036; bar 0,0053; stront 0,0262; lit 0,0429; magnez 0,0613; wapień 0,0600; sód 0,1500.s
 Trzeba wszakże zauważyć, że działanie tych pierwiastków nietylko na organizm w całości, ale nawet na serce żaby są jakościowo niejednakowe. Tak np. podczas gdy lit, potas, (rubid, cez) i sód wywołują zatrzymanie się serca w rozkurczu (diastola), wapień, stront i bar w skurczu (systola).
 Wszystkie inne metale zaliczamy z punktu widzenia toksy-