Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/148

Ta strona została przepisana.

Złożone pochodne pirydyny i chinoliny stanowią jądra najczynniejszych trucizn alkaloidów.
7. Dołączenie ugrupowań NO i NO2 podnosi właściwości trujące związku. Połączenie zapomocą tlenu wodorotlenka (powstanie estrów kwasów azotowego i azotawego) wywołuje porażenie naczyń, nie obserwowane w innych połączeniach.
8. Zmiana wodoru na rodnik cjanowy daje stosunki powikłane, zależnie od powstawania związków cjanowych lub izocjanowych. Izocjanki R−N=C wywołują porażenie ośrodka oddechowego, wówczas gdy prawdziwe cjanki R−C≡N głęboką zapaść (porażenie kory mózgowej). Wogóle pochodne te są mniej trujące niż kwas pruski. Jedynie tylko cjanhydryny aldehydowe, stanowiące przetwory połączenia HCN i aldehydów według ogólnego wzoru

R− C / OH
\ C=N
 ∣
H

najmocniejszemi truciznami. Tak np. cjanhydryna chloralu CCl3.CH(CN)OH jest trzydzieści razy bardziej jadowita od kwasu pruskiego.
9. Połączenia siarki można rozpatrywać albo jako pochodne siarkowodoru, związku wyraźnie toksycznego, albo też siarczku węgla CS2, trucizny niemniej niebezpiecznej, lub wreszcie kwasu siarkowego i siarczkowego SO4’’ i SO3’’. Pochodne siarkowodoru, tak zw. merkaptany i siarkoetery, są mniej czynne od substancji pierwotnej. Pochodne CS2 (kwas ksantogenowy COS) są także jadowite. Wśród pochodnych kwasu siarkowego mamy takie mocne trucizny jak estry kwasu siarkowego i przetwory ich chlorowania, używane jako chemiczne środki bojowe (vaillantite SO2OCH3Cl — sulvinite SO2O.C2H5Cl i siarczan dwumetylowy SO2(OCH3)2). Zwykle jednak resztki kwasów, a mianowicie kwasu siarkowego HO.SO2O’ działają w sposób odtruwający. Tak np. przez połączenie z resztką kwasu siarkowego, z bardzo trujących fenolów lub morfiny wytwarzają się związki zupełnie obojętne.
Z powyższych danych zasadniczych wynika, że analiza składu chemicznego trucizn stała się zadaniem możliwem do wykonania tylko pod warunkiem połączenia pracy doświadczonych chemików z pracą fizjologów. Tylko na podstawie licznych doświadczeń ze związkami stopniowo odmienianemi, można będzie ustalić rodzaj łączności pomiędzy pewnem ugrupowaniem w cząsteczce, a jej toksycznością. Ugrupowania takie nie zawsze odgrywają jednakową rolę. Mogą one być: