Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/152

wstrzykiwań podskórnych lub dożylnych. Substancja jest jadowita, jeżeli już stosunkowo nieznaczne ilości jej wywołują objawy chorobowe albo nawet śmierć. Substancja uznana za jadowitą podlega w dalszym ciągu analizie toksykologicznej. Należy ustalić, czy ma wyraźne działanie miejscowe, czy też jest ono drugorzędne w porównaniu z działaniem ogólnem. Wśród objawów miejscowych mamy przekrwienie, zapalenie i martwicę, które dają się zauważyć również i po śmierci na preparatach mikroskopowych. Za życia dołączają się do nich objawy miejscowego znieczulenia lub podrażnienia kończyn nerwów czuciowych, jak np. swędzenie i ból. Ogólnemi objawami są: nieprawidłowy oddech, napady sercowe, wymioty, biegunka, skurcze i porażenia i t. d. W razie zajścia śmiertelnego należy wyjaśnić powód śmierci, rozstrzygnąć czy mamy tu do czynienia z porażeniem serca, czy ośrodka oddechowego. Należy też odrazu zwrócić uwagę na zmiany swoiste krwi (najczęściej hemolizę). Bardzo ważnemi są działania na przemianę materji. W prostych doświadczeniach na podstawie danych sekcyj działanie to można tylko podejrzewać.
 Do doświadczeń należy używać jak najwięcej zwierząt, możliwie rozmaitych gatunków, narządów izolowanych, najczęściej serca żaby, lub izolowanych komórek (np. nabłonka migawkowego) oraz hodowli drobnoustrojów (celem ustalenia właściwości dezynfekcyjnych).
 Zarówno obserwacje na ludziach, jak doświadczenia ze zwierzętami muszą być obowiązkowo połączone z dokładnemi badaniami anatomo-patologicznemi. Przy pomocy tych badań zawsze można ustalić cały szereg szczegółów posiadających znaczenie zasadnicze. Najważniejszemi są:
 1. zmiany miejscowe w przewodzie pokarmowym, na skórze, w nerkach i w płucach, wskazujące na drogę wprowadzenia i wydzielenia trucizny;
 2. zmiany anatomiczne w narządach miąższowych (zwyrodnienie komórkowe) wskazujące na nienormalną przemianę materji;
 3. nienormalne zabarwienie: żółtaczka, bronzowe zabarwienie kwaśną hematyną i hemosideryną, czekoladowe methemoglobiną, jaskrawo-czerwone karboksyhemoglobiną, lub sztuczne zabarwienia, jak np. zabarwienia srebrem, farbami anilinowemi i t. p.;
 4. nienormalny podział krwi i przekrwienie żylne, w połączeniu z sinicą, przepełnienie serca krwią, zwłaszcza prawej jego połowy, wskutek porażenia serca;
 5. obrzęk płuc;