6. obecność płynu surowicznego w jamach ciała, zwykle w połączeniu z porażeniem serca;
7. przekrwienie mózgu i wybroczyny kory mózgowej;
8. zmiany krwi: brak krzepnięcia (krew płynna), zawały (infarkty), hemoliza;
9. obecność drobnych wybroczyn na opłucnej (plamek Tardieu) — objaw zaduszenia.
Brak pospolitych zmian mikroskopowych nie roztrzyga o działaniu wyłącznie czynnościowem. W układzie nerwowym, w mózgu i rdzeniu badanie mikroskopowe może wykryć bardzo nieznaczne zmiany (np. zmiany ziarnek Nissl’a) nawet w działaniu takich trucizn jak pewne alkaloidy.
Na podstawie wyników tych doświadczeń możemy zwrócić uwagę na szczegóły działania trucizny i wybrać pewien kierunek do dalszych badań.
W ten sposób wyjaśnia się istota działania trucizny i staje się możliwe ułożenie tymczasowej teorji tego działania. Co się tyczy chemicznych środków bojowych, to przedewszystkiem należy zwrócić uwagę na to, że źródłem zatrucia najczęściej bywa wdychanie lub pochłanianie przez skórę powietrza zawierającego truciznę. Dlatego przebieg badań staje się nieco odmienny. Do orjentacyjnego doświadczenia używamy tak zw. komór gazowych, zawierających powietrze obciążone gazem, albo parą lotnego płynu, albo też delikatnym pyłem tej substancji.
Działanie chemicznych środków bojowych może się składać: 1) z oczywistych odruchów aparatu oddechowego i wyraźnych jego podrażnień, 2) z dołączającego się do tych podrażnień zapalenia spojówki i dostępnych śluzówek, 3) ze zmian zachodzących na powierzchni skóry, występujących zwykle równocześnie ze zmianami w drogach oddechowych i wreszcie 4) z objawów zatrucia ogólnego, które może towarzyszyć objawom miejscowym lub występować zupełnie niezależnie. Wyniki tych orjentacyjnych doświadczeń na początku powstania toksykologji bojowej służyły za podstawę do podziału odpowiednich trucizn na: duszące, drażniące, żrące i trujące. Rozróżnianie trzech pierwszych kategoryj jest bardzo niełatwem zadaniem, zwłaszcza jeżeli doświadczenia mają charakter wyłącznie jakościowy.
Celem wyjaśnienia istoty działania i opracowania zasadniczych teoryj toksyczności badania takie są niewystarczające. Badania
