cjalne trucizny działające na zakończenia nerwów czuciowych mogą wywoływać zmiany czynnościowe, powstawanie odruchów znacznie wcześniej niż najlżejszych uszkodzeń anatomicznych. Takie zatrucia będą więc wyłącznie czynnościowemi. W działaniu innych środków, lub w razie stężenia mocniejszego tych samych środków drażniących, będziemy mieli przekrwienie i zapalenie odległych narządów zależnie od cytotropizmu trucizny; zwykle mamy do czynienia z całym szeregiem takich tropizmów.
Treść zatrucia komórek żywych może polegać na działaniu samej trucizny, albo zależeć od jej rozkładu. Tak np. według poglądu wielu badaczy, wszystkie środki drażniące, podlegające hydrolizie z odszczepieniem kwasu solnego działają tym kwasem na komórkę. Niezbędne więc jest ustalenie charakteru rozkładu i badanie powstałych w ten sposób związków nowych.
Nowe, mało jeszcze znane chemiczne środki badano zwykle w porównaniu z innemi środkami o podobnem działaniu lub podobnym składzie chemicznym.
Najważniejszem zadaniem, zarówno dla badania trucizn wogóle, jak szczególnie dla badania środków bojowych, jest ustalenie środka jadowitości czyli napastliwości. Ogólne podstawy takiego rodzaju określeń, już dostatecznie omówiliśmy wyżej w ocenie danych dawkowania. Tutaj musimy zastanowić się nad samemi metodami ustalenia napastliwości czyli siły działania chemicznych środków bojowych.
Warunki towarzyszące używaniu trucizn tego rodzaju wysuwają na czoło badań sprawy specjalne, podlegające rozwiązaniu bądź to bezpośrednio na polu bitwy, bądź też przez doświadczenia wykonane w warunkach prób artyleryjskich na poligonie, bądź wkońcu w ścisłych granicach doświadczeń laboratoryjnych. Warunki powstające podczas wybuchu pocisków, albo wogóle w próbach zatrucia na wolnem powietrzu są bardzo niestałe i złożone, a możność kontrolowania ich jest o tyle niepewna, że nie można na ich podstawie rozstrzygać o użyteczności środka bojowego. Doświadczenia te są jednak niezbędne do celów wojennych. Nie należy wszakże zapominać, że wyniki otrzymane podczas prawdziwej walki gazowej, jako doświadczenia wykonanego na wielkiej ilości ludzi, mogą dać dokładne wyobrażenie o istotnej użyteczności badanej trucizny. Wiele trucizn, które zdawały się być najdosko-
