wstrzymać ruchliwość wroga, ponieważ duża ilość chorych wymaga umieszczenia w licznych szpitalach polowych i zorganizowanej ewakuacji. Środki należące do trzeciej grupy są najużyteczniejsze wskutek natychmiastowego działania i możności osiągnięcia dodatnich wyników przez użycie bardzo małej ilości materjału. Są więc one najtańsze i najwygodniejsze z punktu widzenia ruchliwości oddziałów wojskowych. Również, ponieważ żaden z tych środków, w stężeniach zwykle używanych, nie jest w stanie wywołać uszkodzenia stałego i niebezpiecznego dla życia, to środki drażniące są najwięcej humanitarne.
Prócz tych zasadniczych grup, warto zwrócić uwagę na połączenie kilku celów razem, jak np. używanie trujących i drażniących dymów bojowych, których zasadniczem zadaniem jest maskowanie, lub dodawanie pewnej ilości środków drażniących, łatwo przenikających przez maski, do innych trucizn mocniejszych, żeby zmusić wroga do zrzucenia masek i niebezpiecznego zatrucia.
Zasada podziału chemicznego jest bardzo prosta. Rozdzielamy odpowiednie środki, zależnie od zawartych w nich pierwiastków na związki nieorganiczne i związki organiczne, te zaś dzielimy na środki szeregu tłuszczowego i aromatycznego, a w dalszych szczegółach przestrzegamy też podziału chemji organicznej.
Taki podział jest niewygodny dlatego, że łączność pomiędzy strukturą chemiczną a własnościami toksykologicznemi nie zawsze bywa łatwa do ustalenia. Zwykle używano tej zasady, jako uzupełniającej przy zastosowaniu podziału toksykologicznego.
Toksykologiczny podział w swojej zasadniczej formie składa się z podziału środków bojowych na cztery grupy: 1) środków duszących, 2) środków drażniących, 3) środków żrących i 4) środków trujących. Taki podział, napozór dość wygodny i narazie powszechnie przyjęty, ma jednak pewne wady, ponieważ właściwości toksykologiczne zależą nietylko od jakości, ale też i od stężenia użytej trucizny. Prócz tego i sam wyraz „trująca trucizna“ zastosowany dla ostatniej grupy nie może nie być uznany za tautologię. Dlatego w tym podziale trzeba przeprowadzić pewne zmiany, zgodne z danemi teraźniejszego stanu naszej wiedzy.
Przedewszystkiem wśród trucizn bojowych, jak wśród trucizn wogóle, rozróżniamy trucizny o działaniu miejscowem i takie u któ-
