Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/177

rych właściwość ta albo zupełnie zanika albo występuje tylko przy bardzo wielkich stężeniach i w odpowiednich warunkach. Do tych ostatnich trucizn należą te, które dotychczas nazywano środkami trującemi. Nadamy im nazwę środków o działaniu ogólnem. Olbrzymia ilość środków, zdolnych do wywołania zmian miejscowych ma, zależnie od dawki, właściwości środków żrących, t. j. wywołujących miejscowe oparzenia, w mniejszych stężeniach, nie działając na skórę, zachowują one jednak zdolność wywołania podrażnienia śluzówek, posiadają więc właściwości środka drażniącego, a przenikając do dróg oddechowych wywołują objawy duszności, wskutek czego występują jako środek duszący. Tak np. jeden z dość często stosowanych środków bojowych — chloropikryna — w małych stężeniach, poczynając od 0,06/M³ jest niezłym lakrymatorem, t. j. wywołuje łzawienie, w stężeniu około 0,2/M³, prócz tego wyraźne objawy odruchowe w narządach oddechowych — kaszel i nawet wymioty; w stężeniu wyżej 2/M³ chloropikryna wywołuje już ciężkie zmiany anatomiczne w narządach oddechowych i zabija około 5% zatrutych zwierząt a w stężeniu 20/M³ czyni powietrze bezwzględnie niewdychalnem i zabija prawie wszystkie zwierzęta doświadczalne. Nareszcie działając „in substantia“ bezpośrednio na skórę wywołuje ona znaczny obrzęk i zapalenie. W użyciu przeważnej ilości tych trucizn, celem wywołania uszkodzeń skóry, są potrzebne najwyższe stężenia. Zdolność nagromadzenia się trucizny w skórze, przy nieznacznych stężeniach jej w powietrzu, jest cechą bardzo nielicznych trucizn. Takie trucizny wywołują zmiany skórne, jako jeden z zasadniczych objawów zatrucia, co jednak nie wyklucza możności jednoczesnego powstania innych uszkodzeń, mianowicie uszkodzeń oczu i dróg oddechowych. Najlepszym przykładem takich trucizn jest iperyt. Odpowiadają one częściowo truciznom żrącym według poprzedniego podziału. Będziemy nazywali je truciznami skórnemi.
 Wśród pozostałych trucizn rozróżniamy dwie wyraźne grupy: trucizny, działające przedewszystkiem na dostępne śluzówki i na spojówkę, nawet w bardzo małych stężeniach, wywołujące odruchy ochronne i trucizny, właściwości tej nie posiadające, a których zasadniczą cechą jest działanie na narządy oddechowe, polegające na uszkodzeniach anatomicznych. Pierwsza grupa może być nazwana grupą środków odruchowych, druga specjalnemi truciznami narządów oddechowych. Dość często trucizny o działaniu ogólnem, posiadające zdolność do bardzo silnych czynności chemicznych, nie wywołują znaczniejszych zmian