Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/209

weselający); NO, NO₂; N₂O₃; N₂O₄; N₂O₅. Z tych związków mniej więcej trwałe są tylko N₂O, NO NO₂(N₂O₄), szczególnie ostatni. Gaz rozweselający wyraźnych trujących właściwości nie posiada.
 NO w obecności tlenu natychmiast utlenia się do NO₂. N₂O₄ częściowo rozczepia się według wzoru 2NO₂ = N₂O₄, a N₂O₃ rozkłada się na NO₂ i NO. N₂O₅ rozkłada się w następujący sposób: 2N₂O₅ = 4NO₂ + O₂. W ten sposób więc powstaje dwutlenek azotu i tlen. Dwutlenek azotu NO₂ stanowi czerwono-bronzowy gaz cięższy od powietrza (c. g. 1,626) o bardzo nieprzyjemnym, żrącym zapachu. Wdychanie tego gazu w nieznacznych stężeniach nie wywołuje jednak odruchów i dlatego zaliczyć go do środków niewdychalnych byłoby trudniej niż fosgen. Mimo to jest on dość niebezpieczną trucizną. Charakterystyczną cechą jego działania jest rozwój objawów zatrucia po pewnym okresie wylęgania (zwykle kilkugodzinnym). Zwykłem źródłem zatrucia są gazy powstałe przy wybuchach środków nitrowanych. Trzeba zwrócić uwagę, że większość tych środków sama przez się jest w znacznym stopniu jadowita jak np. nitrogliceryna, trotyl, kwas pikrynowy i że jeszcze jadowitszemi od związków, zawierających grupę NO₂, są pochodne kwasu azotawego z grupą O−N=O, jak np. najbardziej typowy azotyn amilowy (amilnitrit). Wszystkie te związki wywołują porażenie naczyń krwionośnych, spadek ciśnienia krwi i śmierć wskutek porażenia serca. Wywołują one również wyraźną methemoglobinemję. Zatrucia tlenkami azotu przebiegają zazwyczaj w sposób następujący: stężenia mocne, bliżej zresztą nieokreślone, mogą natychmiast spowodować duszność, niepokój, kaszel, zawrót głowy, sinicę i zapalenie oskrzeli z wydzielaniem obfitej ilości plwociny zabarwionej na żółto. Do tego dołączają się wymioty, biegunka i upadek sił. W znacznej części przypadków już w ciągu pierwszej doby następuje śmierć.
 Zwykle jednak mamy do czynienia ze słabszemi stężeniami, którym zupełnie brak właściwości drażniących. Ludzie w zatrutej atmosferze mogą się znajdować w ciągu kilku godzin. Lecz po upływie 6 — 8 godzin od początku działania, gdy człowiek już oddawna opuścił miejsce zatrute, zupełnie nieoczekiwanie następuje nagły napad duszności, podobny do dychawicy, połączony ze skurczem głośni, męczącem pragnieniem i uczuciem zbliżającej się śmierci. Twarz staje się blada, występuje zimny pot, oczy wychodzą z orbit, mowa staje się przerywana. Od czasu do czasu następują długotrwałe ataki uporczywego kaszlu, do którego zwykle dołączają się wymioty. Wreszcie twarz staje się siną. Przytomność