Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/212

środek żrący. Pod działaniem wody powstaje kwas solny i chlorotlenek antymonu, środek także drażniący. Pod względem jadowitości antymon jest niewiele mniej jadowity od arsenu, ale resorbuje się nieco gorzej. Jako dym bojowy był mało używany.
 6) Chlorek fosforu — PCl₃. Bezbarwny płyn wrzący w temperaturze 76°C i rozkładający się pod wpływem wody na kwasy solny i fosforawy P/HO/₃.
 7) Chlorek sulfurylu SO₂Cl₂ — bezbarwny płyn o charakterystycznym żrącym zapachu, wrzący w temperaturze 69°C. W obecności niewielkich ilości wody rozkłada się na kwas solny i kwas chlorosulfonowy (wybitny środek duszący), w obecności większych ilości wody powstaje kwas siarczany.
 SO₂Cl₂ + H₂O = SO₃ClH + HCI; SO₂Cl₂ + 2H₂O = 2HCl + H₂SO₄.
 8) Bezwodnik kwasu siarczanego SO₃ albo rozczyn jego w kwasie siarczanym t. zw. oleum SO₃ jest to płyn bezbarwny, ciężki, wrzący w temperaturze 46°. W temperaturze 15° tworzy on masę twardą z sześciotlenku siarki S₂O₆. W obecności wody dymi, wytwarzając drobne kropelki kwasu siarczanego. Jest jednym z najlepszych dymów bojowych.
 9) Biały fosfor — ciało stałe, łatwo zapalające się na powietrzu nawet samo przez się i wytwarzające gęsty dym z P₂O₅, który z wodą daje kwas fosforowy P₂O₅ + 2H₂O = 2H₃PO₄
 Fosfor jest najlepszym ze środków dymowych i był używany w czasie wojny w olbrzymich ilościach. Środki 6 — 9 nie wytwarzają w szeregu produktów swego rozkładu ani mocnych trucizn ani drażniących pyłów. Wszystkie one jednak mają tę wspólną cechę, że powstają z nich mocne kwasy mineralne mające zawsze wyraźne właściwości drażniące i żrące. Należy jednak pamiętać, że najczynniejszy z tych kwasów, kwas solny, jest 800 razy mniej trujący niż fosgen i że dla powstania prawdziwej acidozy (ogólnego zatrucia kwasem) trzeba wprowadzić nie mniej od 0,9 HCl na kg żywej wagi psa albo kota (króliki są znacznie czulsze). Człowiek ma prawdopodobnie nie mniejszą odporność niż pies. Takich ilości kwasu solnego powietrze nie zawiera nawet w razie największego stężenia dymów bojowych. Dla człowieka zawartość HCl 00,16M³ jest już bardzo nieprzyjemna i trudno jest takiem powietrzem oddychać; zawartość 0,50/M³ może już wywołać niebezpieczne powikłanie w narządach oddechowych, a 1,6/M³ jest prawie nie do wytrzymania nawet na krótką chwilę (kilka minut). Mamy w takich wypadkach wyraźne skutki podrażnienia górnych dróg oddechowych.