Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/213

Ta strona została przepisana.

16) Chlorek chromylu CrO2Cl2 — ciecz czerwonego koloru, wrząca w temperaturze 117°C. Pod działaniem wody rozkłada się na kwas solny i bezwodnik kwasu chromowego. Ten ostatni stanowi mocny środek żrący, a wprowadzony do krwioobiegu wywołuje nawet w niewielkich dawkach śmiertelne zapalenie nerek. Jako dym bojowy jest on mało użyteczny.

ROZDZIAŁ XI.
ŚRODKI ODRUCHOWE.


§ 105. Ogólne właściwości środków odruchowych.

Środkami odruchowemi nazywamy wszystkie trucizny, które posiadają właściwości drażniące w takim stopniu, że, działając już w nieprawdopodobnie małych dawkach, wywołują odpowiednie odruchy ochronne. Swoistą ich cechą jest właśnie takie oligodynamiczne działanie. W wyższych stężeniach są one przeważnie środkami duszącemi, wywołującemi zapalenie górnych dróg oddechowych, zapalenie spojówki i nawet śmiertelne zapalenie płuc wraz z ostrym obrzękiem, co przypomina poniekąd właściwości chloropikryny, która dlatego też może być zaliczona zarówno do jednej jak i do drugiej grupy.
Zdolność poszczególnych duszących środków bojowych do wywoływania podrażnienia dróg oddechowych jest bardzo niejednakowa. Tak np. siarczek węgla i siarkowodór są pod tym względem prawie że obojętne. Kwas solny, jodowodór, bromowodór, dwutlenek azotu, tiofosgen, kwas pruski, i co jest bardzo zajmujące, również i mocny lakrymator — bromek benzylu są tylko słabemi środkami drażniącemi dla górnych dróg oddechowych, wywołując zjawiska odruchowe tylko w stężeniach większych od 2/M3. Znaczne, lecz krótkotrwałe, podrażnienia wywołują: chlor, brom, jod, chlorek siarki. Bardzo mocnemi środkami, drażniącemi, wywołującemi najokropniejsze skutki nawet w słabych (mniejszych od 2/M3) stężeniach są fosgen (COCl2), palit (ClCOOCH2Cl), superpalit (ClCOOCl3), chloro i bromo aceton, akroleina i chloropikryna.
Środki odruchowe musimy zaliczyć do najstarszych z trucizn bojowych. Jeszcze w roku 1914, w samym początku wojny, Niemcy wypróbowali w tym celu proszek chlorku dianisidyny (H2N (CH3O) C6H3−C6H3(CH3O)NH2 + 2HCl, który według danych laboratoryjnych musiała posiadać właściwości mocnego sternitu,