znieczulenia (kwas karbolowy) i przedewszystkiem swędzenia, palenia i bólu (prawie wszystkie trucizny skórne). Łącznie z temi, przeważnie czynnościowemi zmianami, występują zwykle objawy zapalenia, z początku jako miejscowe przekrwienie, następnie obrzęk, a dalej surowiczny wysięk pomiędzy warstwami naskórka (głównie w warstwie komórek kolczastych) w postaci pęcherzy. Pęcherze te mogą być bardzo drobne, tworząc rodzaj wysypki, mogą też zajmować całą powierzchnię podległą działaniu trucizny. Jeszcze mocniejsze, albo raczej jeszcze dłuższe działanie wywołuje martwicę, z początku nabłonka, a potem i głębokich warstw skóry. Po zagojeniu powstałych wrzodów pozostają blizny: białe wskutek zaniku komórek barwnikowych, albo odwrotnie zabarwione na ciemno wskutek zwiększonego ich rozwoju.
Charakter i stopień rozwoju tych zmian zależy nietyle od rodzaju trucizny, ile od jej stężenia i ogólnej ilości. Należy zwrócić uwagę na ten szczegół, że różne ustroje oddziaływują niejednakowo i że wrażliwość skóry jest niejednakowa nawet wśród przedstawicieli jednego gatunku. Dlatego w danym wypadku doświadczenia wykonane na zwierzętach mają bardzo małe znaczenie, a doświadczenia na ludziach zasługują na uwagę tylko w tych wypadkach, kiedy są dokonane na dużej ilości osobników. Tyczy się to przedewszystkiem określenia stopnia napastliwości danej trucizny.
Czynność trucizn skórnych określa się obecnie (badania laboratorjum arsenału Edgewood i wojskowych laboratorjów w Paryżu) w ten sposób, że na skórę wewnętrznej powierzchni przedramienia, zapomocą bardzo cieniutkiej pipety, wprowadza się maleńką ilość rozczynu danej trucizny w odpowiednim rozczynniku i rozsmarowuje się. Używa się do tego rozczynów najsłabszych, które wywołują wyraźne przekrwienie, trwające zazwyczaj niemniej niż dobę.
Trzeba zauważyć, że wybór rozczynnika nie jest rzeczą obojętną i zależy oczywiście od stopnia rozpuszczalności w tym odczynniku lipoidów skóry i od jego zdolności przenikania do głębszych warstw skóry, a mianowicie do naczyń włoskowatych.
Tak np. dla iperytu próg wrażliwości zmienia się zależnie od rozczynników w taki sposób:
rozczyn alkoholowy dla człowieka 1/100 — 1/500; dla konia 1/1000,
rozczyn w eterze naftowym dla człowieka | 1/500 |
„ chlorobenzolu „ „ | 1/500 |
„ czterochlorku węgla „ „ | 1/200 |