Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/239

 Teraz we Francji i w Stanach Zjednoczonych Ameryki używają innego prostszego sposobu: działania na etylen chlorku siarki S₂Cl₂. Otrzymany w taki sposób nieczysty przetwór był właśnie używany jako środek bojowy pod nazwą iperytu lub gazu musztardowego. Według pewnych danych (ze źródeł niemieckich) działa on nawet mocniej od czystego siarczku chloroetylu.
 Pozbawiony zdolności do jakichkolwiek wyraźnych odczynów chemicznych, iperyt przedstawia znaczne trudności dla wykrycia jego obecności w powietrzu. Zapach jego jest mało wyraźny i nie różni się prawie od zapachu całego szeregu innych substancyj np. olejków gorczycznych. Najpewniejszym zabiegiem do ustalenia obecności śladów par iperytu w powietrzu jest odczyn Guinjarda, który polega na tworzeniu się z iperytu w obecności Na I nierozpuszczalnego w wodzie siarczku dwujodoetylu. Używano 30% rozczynu NaI w wodzie z domieszką CuSO₄ jako katalizatora. 0,00025 iperytu wywołuje już wyraźne zmętnienie płynu. Dla ustalenia obecności iperytu w ubraniu i na powierzchni rozmaitych przedmiotów, najlepszym sposobem jest zmywanie go przy pomocy jakiegoś rozczynnika organicznego (benzyna, eter, alkohol) i następne doświadczenia na zwierzętach, wykonane zresztą pozostałą po wyparowaniu rozczynnika. Najczulszym objektem jest ucho królika, które podlega zapaleniu w razie obecności znikomych ilości iperytu.
 Trującą właściwość iperytu, mianowicie jego działanie na narządy oddechowe ustalił jeszcze Mayer, którego asystent zatruł się i zachorował na zapalenie płuc. Dokładniej zbadał te właściwości Lebert w 1891 r. Obecnie iperyt ma olbrzymią literaturę, możliwie że najobszerniejszą ze wszystkich trucizn bojowych.
 Iperyt, albo jak go nazywają Anglicy i Amerykanie „mustard gas“ — gaz gorczyczny, jest bezbarwnym oleistym płynem, mającym wyraźny, lecz mało charakterystyczny zapach chrzanu albo rośliny gorczycy. Płyn ten wrze w temperaturze 215 — 217°C, a około 14°C, zależnie od stopnia czystości, tworzy krystaliczną masę. Dlatego w czystym stanie iperyt nie może być używany do celów bojowych podczas zimna. Żeby zapobiec takiemu stygnięciu zamiast czystego iperytu używano jego rozczynów w nitrobenzolu, czterochlorku węgla, nitrobenzolu, chlorku benzylu, albo chloropikrynie. W wodzie jest on prawie nierozpuszczalny i powoli podlega hydrolizie, odszczepiając kwas solny. Ciężar gatunkowy jest równy 1,27 przy 15°C. Dzięki bardzo małemu napięciu powierzchniowemu, równemu 0,581, w porównaniu z wodą, iperyt rozpełza się