Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/240

bardzo łatwo po powierzchni, którą zrasza i trzyma się jej bardzo opornie, jak zresztą inne ciecze oleiste. Sam przez się ulega on zniszczeniu bardzo powoli. Wskutek tego zabrudzone iperytem przedmioty, jak laboratoryjne naczynia, odzież, amunicja, nawet ziemia i znajdująca się na niej roślinność mogą służyć za trwałe źródło zatruć w ciągu długiego czasu. Spotykano wypadki zatrucia iperytem powstałe u fermerów podczas pracy rolnej, po upływie całego roku od bombardowania danej miejscowości pociskami gazowemi.
 Iperyt rozpuszcza się łatwo w tłuszczach, czem tłumaczy się jego wyraźny dermatropizm, występujący w obecności nawet niewielkiej ilości jego par w powietrzu (ciśnienie nasycone pary jest równe przy 20° tylko 0,06 mm Hg.), a po wprowadzeniu dożylnem niemniej wyraźny neurotropizm. Z właściwości tej wynikają zdolność do nagromadzenia się w skórze podczas długotrwałego działania słabych stężeń i wyraźny okres wylęgania w zatruciach.
 Pierwsze objawy zatrucia — podrażnienie oczu i skóry dają się zauważyć zazwyczaj dopiero po upływie kilku godzin po wprowadzeniu trucizny do ustroju. Nawet przy bezpośredniem działaniu czystego iperytu na skórę człowieka pierwsze objawy zapalenia (zaczerwienienie) powstają dopiero po upływie 4 — 6 godzin.
 Iperyt łatwo przenika przez skórę i wchłania się. Jednak najmniejsze stężenie czyli próg działania jest dość wysokie. Dla człowieka jest ono nie niższe od 0,1% alkoholowego rozczynu (w warunkach doświadczalnych). W zatruciach przez powietrze trzeba się liczyć z tem, że do nasycenia powietrza wystarczą bardzo małe ilości trucizny. Tak np. M³ powietrza nasyconego parą iperytu zawiera w temperaturze 14° zaledwie 0,345 g, w 22° — 0,719 g i w 39° — 2,98 g. Jednak wobec wyraźnego dermatropizmu i kumulatywnego działania tego środka wystarcza obecność najmniejszej ilości jego par i tylko okres wylęgania staje się jeszcze dłuższy. Według doświadczeń, wykonanych na psach granica wrażliwości jest 0,00005/M³ (fosgen 0,6/M³, kwas pruski 0,1/M³). Pomimo takich właściwości trucizny jaskrawo występują znaczne wahania jej siły działania. Wogóle zwierzęta są mniej wrażliwe niż ludzie, z wyjątkiem znacznie (o 10 razy) wrażliwszych koni. Wrażliwość ludzi też jest niejednakowa, jak to wynika z następujących danych laboratorjum w Edgewood. Wobec 0,01% alkoholowego rozczynu mamy tylko 3,3% wrażliwych osób wśród białych i 0% wśród murzynów. Po użyciu 0,1% liczba wrażliwości dosięga 55,3% wśród białych i zaledwie 15% wśród murzynów.