Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/255

ciach chronicznych, wskutek działania nieznacznych ilości (0,20 — 0,05%) tej trucizny w ciągu długiego czasu.
 Objawy ostrego zatrucia czadem są tak rozmaite i złożone, że o jakiejkolwiek dokładniejszej analizie ich, a nawet o szczegółowem wyliczeniu, niema mowy. Wogóle przebieg tych zatruć może być typowy i nietypowy. Nietypowe objawy mogą być poronnemi, recydującemi (ponownemi) i następnemi.
 Typowy przebieg zatrucia przedstawia się w sposób następujący.
 Pierwszemi skutkami lekkiego zatrucia, które mogą pozostać jedynemi objawami choroby, są: uczucie palenia w twarzy, ból głowy i w dołku — duszność, nudności i wymioty. Przytomność zostaje zachowana, ale wskutek dołączającego się zwykle objawu następnego okresu zatrucia — nagłego paraliżu mięśni, zatruci nie mogą w większości wypadków usunąć się sami z niebezpiecznego miejsca. Słabość mięśni wzrasta do zupełnego bezwładu (ataxia), skóra na twarzy przybiera jaskrawo czerwone zabarwienie z purpurowym odcieniem. Zabarwienie to jest skutkiem paraliżu naczyń. Jest ono bardzo trwałe i może w wypadku uratowania pozostać na całe tygodnie. Utrata przytomności następuje w pewnych przypadkach nie wcześniej jak w godzinę od początku zatrucia śmiertelnego. Pierwszy okres jest bardzo podobny do ostrego zatrucia alkoholem. Następnym objawem bardzo ciężkiego zatrucia są silne ataki kurczowe, podobne do kurczów epileptycznych albo wywołanych zatruciem strychniną z tą jednak różnicą, że ataki takie są długotrwałe i przebiegają bez dłuższych przerw. Zależą one od podrażnienia kory mózgu spowodowanego brakiem tlenu, podobnie jak przy zaduszeniu.
 Do tych objawów dołączają się dalej objawy asfiktyczne. Oddech staje się nieregularny, po kilku szybkich wdechach następuje kurczowy wydech, w płucach powstaje wyraźny obrzęk i zatruty zaczyna wydzielać z ust śluz i pianę. Zabarwienia twarzy staje się cyanotyczne, źrenice rozszerzają się, skóra staje się nieczuła, piana wyciekająca z ust staje się krwawa i zatruty kona wskutek paraliżu ośrodka oddechowego przy czynnem jeszcze sercu.
 Jeżeli uda się uratować zatrutego, co jest możliwe nawet w ostatnim okresie zaduszenia (asphyxia), pozostaje w ciągu kilku dni znaczna słabość i gorączka. Gorączka ta nie jest koniecznym objawem, i więcej niż w połowie przypadków nie powstaje wcale. Powstawanie jej jest zupełnie zagadkowe.