Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/261

Ta strona została przepisana.

słowa środkiem bojowym być prawdopodobnie nie może, ponieważ, po pierwsze nie posiada zupełnie natychmiastowego napastliwego działania, a po drugie jako stały gaz o niskiej temperaturze wrzenia (-51°C) jest tak samo niewygodny do napełniania pocisków, jak i czad. Do tego trzeba dodać, że arseniak łatwo się spala podczas wybuchu pocisków, tworząc zwykły arszenik (As2O3) i że otrzymanie zarówno samego arseniaku w czystym stanie jak i arsenidów jest bardzo niebezpiecznem zadaniem dla robotników.

§ 119. Siarkowodór.

Trzecią grupą środków o działaniu ogólnem jest grupa siarkowodoru. Należą do niej z punktu widzenia toksykologicznego prócz siarkowodoru także pewne związki organiczne, jego pochodne, jak np. merkaptany RHS i tioetery R2S, a również selenowodór SeH2 i tellurodowór TeH2.
Z trucizn tych najmocniejszy jest prawdopodobnie selenowodór, nadzwyczaj cuchnący, ciężki gaz, który niewiele ustępuje w jadowitości arseniakowi. Organiczne pochodne siarkowodoru, mające znaczniejsze od niego właściwości drażniące, szczególnie zaś tioetery, są mniej czynnemi truciznami układu nerwowego. Pewne praktyczne znaczenie jako środek bojowy posiada pomiędzy niemi tylko jeden siarkowodór, który był dość dokładnie zbadany w tym kierunku w pierwszych okresach wojny gazowej, zarówno we Francji jak i w Anglji.
Jadowitość jego, chociaż dość znaczna w zamkniętej przestrzeni, okazała się niewystarczająca w warunkach bojowych, zarówno w formie fal gazowych jak przy napełnianiu pocisków stężonym, płynnym H2S. Siarkowodór łatwo się pali i wytwarza z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Podczas spalania powstaje mało czynny SO2. W warunkach życia codziennego, zarówno w czasie pokoju jak i na wojnie, jest on mniej trujący niż czad.
Siarkowodór powstaje w znacznych ilościach przy gniciu materjałów zawierających białko i jest dlatego stałym składnikiem gazów, nagromadzających się w ustępach i rurach kanalizacyjnych (innemi składnikami tych gazów są H2, CO2, CH4, NH2 i PH3). Podczas prac asenizacyjnych wypadki niebiezpiecznych zatruć H2S zdarzają się dość często, lecz nagła utrata przytomności, spostrzegana w tych warunkach, jest raczej skutkiem działania CO2. Ponieważ H2S jest zwykłem odczynnikiem w pracach analitycznych możliwe są też zatrucia laboratoryjne. Ciekawem jest, że po pew-