cych danych próg bezwzględnego śmiertelnego stężenia dla psów i królików w warunkach doświadczeń w komorze gazowej (oddychanie) leży poniżej 0,1/M3. Już 0,05/M3 wywołuje niebezpieczne objawy po działaniu w ciągu 4 — 5 godzin.
W razie wprowadzenia do krwioobiegu, podskórnie albo w jakikolwiek inny sposób, dawka śmiertelna dla ludzi jest 0,06 (0,001 na kg). Zwierzęta są nieco odporniejsze. Pies, kot, królik potrzebują prawie takiej samej dawki 0,001 — 0,005 na kg. Pewne gatunki zwierząt są wyjątkowo oporne, mianowicie jeże i muły.
HCN zabija wszystkie zwierzęta i działa nawet na rośliny, wstrzymując kiełkowanie nasion. Działanie jego jest dość powikłane i składa się z następujących odczynów.
Jako typowy jad zaczynów kwas pruski działa zabójczo na żywą zarodź w większych dawkach zabijając ją, w mniejszych zatrzymując przemianę materji, a przedewszystkiem proces utleniania i rozkładu nadtlenków (zaczyn katalizy). Dlatego w układzie nerwowym z początku następuje krótkotrwałe podrażnienie, a następnie porażenie. Jednocześnie brak redukcji hemoglobiny powoduje, że krew żylna przybiera barwę krwi tętnicznej, a z moczem wydzielają się duże ilości kwasów organicznych (wskazujące na znaczną acidozę) i cukru gronowego.
Mięśnie, łącznie z mięśniem serca, są znacznie odporniejsze.
Dlatego śmierć następuje podczas napadów kurczowych, a serce jest jeszcze przez pewien czas czynne, wówczas gdy nastąpiło już zupełne porażenie ośrodka oddechowego.
Przez działanie HCN na hemoglobinę wytwarza się w odpowiednich warunkach połączenie, zwane cyanohemoglobiną, posiadające charakterystyczną smugę absorpcyjną w zielonej części widma. W żywym ustroju powstania tego związku nie zauważono.
W zatruciach środkami tej grupy mamy, zależnie od sposobu używania trucizny i wielkości dawki względnie stężenia, następujące postacie działania.
1. Osobliwą zmianę wrażliwości skóry (tak zw. anaesthesia dolorosa), ból w miejscu powstania działania trucizny i niewrażliwość tego miejsca na inne podrażnienia. Zjawisko to jest wyraźniejsze po działaniu cyanu niż kwasu pruskiego i nitrylów.
2. Kurcze, które są skutkiem podrażnienia kory mózgowej.
Potem następuje ogólne porażenie, które dotyczy kolejno kory mózgu, ośrodka nerwu błędnego, ośrodka regulacji ciepła, ośrodka
