Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/272

kowego okresu, zaczęło używać pocisków napełnionych niebezpiecznemi truciznami, a z drugiej strony i owe środki drażniące udoskonalono do takiego stopnia, iż stały się one już bardzo skuteczną bronią, jak to można wnioskować z danych o teraźnieszych środkach odruchowych omówionych w rozdziale XI. Pociski napełnione truciznami rzucano nietylko z dział lecz również ze specjalnych przyrządów — miotaczy (miotaczy bomb), a w dalszym ciągu wojny z samolotów, co spowodowało znaczne powiększenie skuteczności tego rodzaju walki chemicznej, który też zastąpił zupełnie używanie fal gazowych. Początkiem skutecznego używania pocisków gazowych, napełnionych mocnemi truciznami (fosgenem i palitem), były niemieckie pociski z palitem (VI. 1915) a później (I. 1916) francuskie pociski z akroleiną, fosgenem i vincennitem. Miotacze i duże bomby napełnione truciznami wprowadzili Anglicy w 1917 r.
 W ciągu tego okresu spotykamy się, również jak w okresie fal gazowych, z dwoma podokresami. Z początku używano pewnego czynnego środka w czystym stanie, a następnie dodawano do niego cały szereg domieszek. Takie mniej więcej skomplikowane mieszaniny służą obecnie jako materjał do napełniania pocisków i min. Znaczenie tych domieszek nie zawsze jest jednakowe. W jednych wypadkach są one potrzebne, aby zapobiec rozkładowi zasadniczej trucizny przy przechowaniu, a w drugich, żeby zmienić warunki napastliwości, przedewszystkiem drogą przenikania tych drażniących domieszek przez pochłaniacze, w trzecich nareszcie takie mieszaniny okazują się mocniejszemi od zasadniczego składnika na podstawie jeszcze mało znanych praw synergizmu. Taki sam skutek jak przy użyciu skomplikowanych mieszanin osiągano przez jednoczesne używanie pocisków napełnionych rozmaitemi truciznami. Taki sposób strzelania Niemcy nazywali „Buntschiessen” z powodu oznaczania pocisków gazowych kolorowemi krzyżami.
 Dlatego teraźniejsze zatrucia bojowe tylko w wyjątkowych wypadkach będą czystemi wypadkami działania tej lub innej trucizny. Zwykle będziemy mieli do czynienia ze skomplikowanemi skutkami zatruć nieznanemi mieszaninami, co w znacznym stopniu utrudnia leczenie oraz wynalezienie odpowiednich środków ochrony. Obecność w składzie takich mieszanin mocnych środków drażniących miała za skutek dalsze skomplikowanie budowy maski przeciwgazowej, która musi teraz ochraniać również i oczy,