Strona:PL Luís de Camões - Luzyady.djvu/128

Ta strona została przepisana.
Objaśnienia do pieśni czwartéj.


(oktawa 2). Po śmierci Fernanda trzech znalazło się pretendentów do korony portugalskiéj: Don Juan Kastylski, na mocy małżeństwa z infantką Beatryksą; Don Juan, syn Don Pedra i Inezy de Castro, podówczas więziony w Kastylii; i Don Juan poboczny syn Don Pedra i Teresy Dulaureno. — Ten ostatni najmniéj miał praw, lecz najwięcéj stronników w narodzie: on téż utrzymał się na tronie.
(ok. 3). O téj i innych wróżbach cudownych, dotyczących króla Juana, opowiadają kronikarze portugalscy.
(ok. 4). Królowa Eleonora była kobietą złych obyczajów i do takiego stopnia obudziła nienawiść w narodzie, iż córkę jéj, przyznaną przez Don Fernanda i wydaną za króla Kastylii, uważano za nieprawą. Kochankiem Eleonory był hrabia Andeiro, ten sam, który zawierał układy w Anglii; zginął on z ręki Don Juana i jednego z jego przyjaciół.
(ok. 5). Marcin, biskup lizboński, strącony z wieży przez wzburzony tłum, za to, że nie chciał kazać uderzyć we dzwony na znak radości podczas odbywającej się w mieście rzezi.
(ok. 5). Astyanaks, syn Hektora i Andromachy, według podania greckiego, wrzucony w płomienie przy zburzeniu Troi, z powodu, że według przepowiedni Kalchasa miał się w przyszłości pomścić za zburzenie rodzinnego grodu.
(ok. 6). Eleonora, dzięki staraniom Juana, uszła rzezi i tegoż wieczora opuściła miasto. Nie przestając wszakże popierać praw córki, wydawała rozporządzenia w imieniu Beatryksy i króla Kastylii; licznych téż jeszcze miała stronników i wiele grodów obronnych jéj władzę uznawało.
(ok. 8). Niektórzy historycy hiszpańscy dają Kastylii imię Brygii, które ma pochodzić od niejakiego Bryksa, czy też Brygusa, pierwszego króla téj prowincyi a wnuka Tubala (Lamarre).
(ok. 9). Kadyks, starożytne Gades, osada założona przez Fenicyan, następnie podbita przez Rzymian w 206-ym roku; Hiszpanie zdobyli to miasto na Arabach w 1262-im roku. Kadyks wydaje się odosobnionym od lądu, jak wyspa; długi, piaszczysty język łączący go z lądem znika zupełnie, nawet jeszcze w blizkości tak mało wyniesionym jest nad powierzchnię piętrzących się fal.
(ok. 23). Abrantes — miasteczko położone na prawym brzegu Tagu o 110 kilometrów na północo-wschód od Lizbony. Punkt ważny. Podczas wyprawy Francuzów do Portugalii, generał Junot otrzymał od Napoleona tytuł hrabiego Abrantes.
(ok. 24). Attyla nazywał siebie „biczem bożym.“