10. „Wciąż ku wschodowi flota nasza bieży
Afrykę nawy opływa lotnemi;
Gdzie kraj Jalofów zaległ u wybrzeży
Gęsto zasiedlon ludy murzyńskiemi;
I kędy większy kraj Mandingów leży,
Gdzie lśniące złoto lud dobywa z ziemi,
I pije wody Gambji rzeki krętéj,
Co w Atlantyku rzuca się odmęty.
11. „Migły Dorkady — niegdyś dawnéj pory,[1]
Miejsce pobytu i smutne mieszkanie
Trzech bliźnich siostrzyc zmienionych w potwory,
Co jedno oko w kolejne władanie
Miały; o piękna, coś swemi kędziory
Siała płomienie aż w morskie otchłanie,
Ty, tak zmieniona przez gniewną boginię,
Dziś twemi wężmi zaludniasz pustynię!“
12. „W końcu zwracamy w południową stronę
W wielką zatokę ostre statków przody:[2]
Nikną ryczące Sierra — Leone,[3]
Cypel „Palmowy“, wielkiéj rzeki brody,
Która w poddanem nam państwie szalone
Aż w głębie morskie śle szturmem swe wody
I słynny ostrów — imieniem nazwany
Ucznia, co boku Pańskiego tknął rany.[4]
13. „I państwo Kongo nie małéj potęgi
Przez nas do świętéj przywiedzione wiary,[5]
Przerżnięte pasem długiéj jasnéj wstęgi
Zairy, któréj nie widział świat stary.
Tak, pod nieznane niebieskie okręgi
Na coraz szersze mknąc morskie obszary,
Mijamy wrzący ów pas równikowy,
Który świat na dwie rozdziela połowy.
14. „Nową tu gwiazdę witamy w zdumieniu,
Nowéj półkuli strażnicę nieznaną,[6]
Gwiazdę, o któréj na niebie istnieniu
Dotąd na pewno nigdy nie wiedziano:
Śród gwiazd tu w mniejszém będących skupieniu
Biegun południa za miejsce jéj dano,
Ale nikt nie wié, czyli swe promienie
Zlewa na lądy, czy na mórz przestrzenie?
- ↑ Gorgonami zwano trzy siostry: Steno, Euryale i Meduzę, córki Forkisa i Kety. W najdawniejszych czasach przypuszczano istnienie jednéj tylko Gorgony, straszydła podziemnego, jedne téż — Gorgo — Homer wymienia. Późniéj wyobrażano sobie trzy Gorgony zabójczynie, z których dwie używają nieśmiertelności, trzecia zaś, Meduza, jest śmiertelną. Tę kochał Poseidon i wyznał jéj swe uczucie w świątyni Ateny. Bogini, oburzona znieważeniem świątyni, ukarała Meduzę, zamieniając jéj piękne włosy w węże, przez co powierzchowność jéj stała się odrażającą. Perseusz zabił Meduzę, głowę zaś jéj darował Atenie, która dla postrachu przytwierdziła ją do swéj tarczy; ona to była owym wizerunkiem, któremu nic oprzéć się nie mogło, bo jedno spojrzenie na głowę Meduzy zuchwalca w kamień zamieniało. Herakles uniósł z ogrodu Hesperyd złote jabłka, zabiwszy wprzód strzegącego je smoka.
- ↑ Zatoka Gwinei.
- ↑ Tę część Afryki Portugalczycy przezwali Serra — Leone — góry lwie — z powodu szumu fal, które uderzając o skały nadbrzeżne wydają odgłosy podobne do ryku lwa słyszanego zdala.
- ↑ Wyspa św. Tomasza, tak nazwana z powodu, iż Vasconcellos odkrył ją w dzień św. Tomasza 1471 r.
- ↑ Kraj ten został odkryty przez Portugalczyków 1484 r.
- ↑ Konstelacya „Krzyża“, mająca dla żeglarzy mórz południowych równe znaczenie, jak „Wielka niedźwiedzica“ dla żeglujących po morzach północy. Na półsferzu australném, czyli południowym gwiazd w nocy ukazuje się bardzo mało.
