Strona:PL Ludwik Ćwikliński O przechowywanym w zbiorze pism Ksenofontowych Traktacie o dochodach.djvu/10

Ta strona została przepisana.

podstawie wywodów, zawartych w rozprawach Zurborga, Gleiningera i Diehla[1] — niemal powszechnie za tradycją[2], i tylko wyjątkowo ten i ów, n. p. Schanz[3], kwestję w zawieszeniu pozostawił, osobliwie ze względu na pytanie, czy datę napisania broszury, zatem r. 355, a zwłaszcza r. 346 pogodzićby można z innemi datami żywota Ksenofonta. Natomiast niektórzy historycy i ekonomiści, jak Busolt, Waszyński, Pöhlmann i Mautner[4] wypowiadają wątpliwość, widocznie mniemając, że poglądów, które są wypowiedziane w broszurze, nie można przypisać znanemu nam z licznych innych pism Ksenofontowi.
Tekst traktatu przechowały nam rękopisy w szacie niewątpliwie zepsutej; mniemam wszakże, że filologowie zbyt pochopnie czynili poprawki. Zarzutu tego nie można oszczędzić Zurborgowi, który w r. 1876, ogłosił krytyczne wydanie pisemka[5]. Ale i Rühl, który je wydał wraz z kilku innemi pismami pomniejszemi Ksenofonta w r. 1912, posunął się za daleko, wniósł do tekstu zastęp niepotrzebnych, jak sądzę, konjektur i uznał sporo luk i glossemów, a także za transpozycjami się oświadczył[6].
Wedle mego zapatrywania różne właściwości, niedostatki i nierówności tekstu nie powstały przez niedbałość przepisywaczów, choć ci niewątpliwie dużo nagrzeszyli; tego i owego zagmatwania niepodobna wytłumaczyć przypadkowem przerzuceniem kart rękopiśmiennych. Zda-

    X. Namen überlieforter Schriften. Zfd. G. W. XXVI 225-267. Także L. Dindorf i Bergk nie uznawali traktatu za utwór Ksenofonta.

  1. Arminius Zurborg, de X-is libello, qui Πόροι inscribitur, dissert. inaugur. Berol. 1874. — Theod. Gleininger, de X-is libello, qui Πόροι inscribitur, diss. inang. Halensis 1874. — (Równocześnie na ten sam temat ogłoszonej rozprawy Kanitza nie znam). — Ch. Diehl, quo tempore, qua mente scriptus sit X-is libellus, qui Πόροι inscribitur. Thesim facultati litterarum Parisiensi proponebat... Lutetiae Parisiorum 1888.
  2. Między innymi Cobet, N. L. Hartman, Roquette, Richards, Gomperz, Christ-Schmidt (w hist. liter. gr.), Wilamowitz-Moellendorff, Schwarz, Nitsche, Kaibel, E. Richter, E. Scharr, K. Münscher; tytuły dzieł lub rozpraw zob. poniżej; z historyków: Curtius, Beloch, Ed. Meyer i inni.
  3. M. Schanz, Rh. Mus. 56 (1881) 215 n.
  4. K. Mautner, x. wirtsch. Anschauungen, Zeitschr. f. Agrarpolitik 1914, 146 n. (ubocznie, gdyż w rozprawie rozbiera autor tylko Ekonomika). — Waszyński i Pöhlmann na przyt. m.
  5. Xen-is de reditibus libellus rec. Arm. Zurborg, Berol. 1876.
  6. Xen-is scripta minora, fasciculus posterior post Lud, Dindorf ed. Franc. Rühl, Lipsiae 1912, str. 49-69; por, moje uwagi w artyk.: Animadversiones in X-is de redit. libellum, ogłoszono w Symbolae philologor. Posnaniensium, Posn. 1920, str. 75-78. Wydania włoskiego filologa Pierleoni’ego z r. 1905 nie miałem w rękach. – Na wzmiankę zasługuje zawsze jeszcze wydanie holenderskiego uczonego I. C. van Deventera: Specimen litterariuminaugurale exhibens X-is librum de vectigalibus. Traiecti ad Rhenum 1861.