i poniekąd socjalizacji przedsiębiorstw. To też autor cennego dzieła o historji starożytnego socjalizmu, prof. Robert Pöhlmann poświęcił broszurze ustęp przydłuższy i przypisał jej jako pierwszemu utworowi literackiemu tego rodzaju znaczenie doniosłe[1] Także historycy korzystali z niej jako ze źródła cennego, które obok niektórych mów Demostenesa, Aischinesa i Isokratesa rzuca nieco światła na dążności stronnictwa pokoju w czasie przełomowym około połowy w. IV przed erą naszą.
Filologowie wartości i znaczenia pisemka, jak mi się zdaje, dostatecznie nie doceniali, zajmowali się niem jednak zwłaszcza w drugiej połowie ubiegłego wieku i na początku bieżącego dość skrzętnie; komentarza rzeczowego – a byłby on nader pożądany – Żaden z nich nie wydał, przedewszystkiem studjowali tekst i obrabiali kwestje historyczno-literackie; pod temi zaś względami dziełko nastręcza zagadnień niemało, i to zagadnień trudnych; to też dotychczas względem różnych kwestyj do zgody zupełnej nie przyszło.
I tak za sporne uchodzi zawsze jeszcze pytanie, kiedy broszura została napisana. Nie idzie tu o proste zaspokojenie godziwej zresztą ciekawości, lecz o oznaczenie, do jakiej chwili dziejowej broszura przystaje, niemniej o wypełnienie obrazu literackiej działalności autora, zwłaszcza jeżeli nim jest Ksenofont. I co się tyczy czasu napisania broszury i co się tyczy autorstwa, zbliżyły się już wprawdzie do siebie zapatrywania
uczonych, ale jeszcze nie są zupełnie z sobą zgodne.
Względem daty ogłoszenia traktatu różnica między uczonymi zachodzi ta, że jedni umieszczają go pod r. 355, tuż po ukończeniu wojny ze związkowcami, drudzy przenoszą go na r. 346, na chwilę zawarcia pokoju z Filipem macedońskim, pokoju noszącego nazwę od Filokratesa[2].
Autorstwo Ksenofonta dawniej wielu uczonych podawało w wątpliwość[3]; w nowszych czasach oświadczali się filologowie — poczęści na
- ↑ Pöhlmann, Geschichte des antiken Kommunismus a. Sozialismus I wyd., t. I (Monachium 1901) str. 250–264; w II wyd, p. t. Geschichte der sozialen Frage and des Sozialismus in der antiken Welt (1912) I 299–313. Krótkie streszczenie tych wywodów u Pöhlmanna w zarysie historji greckiej: Grundriss d. griech. Gesch. w Iwana Müllera Handb. d. Klass. Altertumswiss. III 4³ (1906) 185. – Zbłądził Pöhlmann, nadając tamże brossarze miano pamfletu. — Prace francuskiego uczonego Francotte, l’industrie dans la Grèce ancienne, Par. 1900 i les finances des cités grecques, Par. 1909 nie były mi przystępne.
- ↑ Por. rozdz. VII nin. rozprawy.
- ↑ Najpierw W. Oncken, Isokrates u. Athen, Leipzig 1862, 96 n. – Potem Hermann Hagen, über die angeblich Xenophontische Schrift von d. Einkünften w czasop. Eos, süddeutsche Zeitschr. f. Philol. u. Gymnasialwesen II (1866) 149-167. – Hubert Beckhaus, d. jüngere Xenophon u. Isokrates oder über d, unechten X-ischen Schriften a. d. Hellenika. Teil I. Progr. gimn. w Rogoźnie z r. 1871/72, Poznań 1872. – Tenże, Der jüngere X. a. Isokrates. Btrge, zur Untersuchung über d. Echtheit orer
