Strona:PL Luksemburg Róża - Kościół a socjalizm.pdf/33

—   27   —

panowania kapitalizmu w 18-ym wieku, gdy robotnicy zupełnie jeszcze nie byli zorganizowani do obrony przeciw wyzyskowi, nastała w głównych krajach przemysłowych, w Anglji i we Francji, tak straszna nędza wśród ludu, jakiej przykład ludzkość przeżyła już tylko 18 stuleci przedtym, za czasów upadku państwa rzymskiego.
 Ale kiedy wówczas kościół chrześcijański wystąpił właśnie na ratunek ginącego z nędzy proletarjatu w Rzymie z ewangielją komunizmu, wspólnej własności, równości i braterstwa, teraz przy panowaniu kapitału, kościół postąpił sobie już zupełnie inaczej. Pospieszył on sam skorzystać z tej nędzy, w jaką wpadł lud prosty, aby te tanie ręce robocze zaprząc do pracy dla siebie i dla własnego zbogacenia się. Klasztory stały się jaskiniami wyzysku kapitalistycznego i to w najokropniejszej formie, bo wyzysku pracy kobiet i dzieci. Głośny przykład tego bezlitośnego wyzyskiwania dzieci aż do dni dzisiejszych pokazał światu proces, wytoczony przeciw klasztorowi „Dobrego Pasterza“ we Francji w r. 1903, gdzie dziewczynki po 12, 10 i 9 lat przymuszane były przez cały dzień bez wytchnienia do ciężkiej pracy, nad którą traciły oczy i zdrowie, karmione przytym w najnędzniejszy sposób i trzymane jak w najsurowszym więzieniu.
 Dziś klasztory i we Francji już są prawie zniesione i wraz z tym znika dla kościoła okazja bezpośredniego wyzyskiwania kapitalistycznego. Również zniesione są już wszędzie oddawna dziesięciny, ta plaga pańszczyźnianego chłopa. Ale duchowieństwo ma i dziś jeszcze wiele różnych sposobów zdzierania ludu pracującego przez opłaty od mszy, od ślubów, pogrzebów, chrzcin, rozmaitych dyspens. Rządy, trzymające z klerem, zmuszają ludność do okupywania mu się na każdym kroku, a oprócz tego wszędzie, z wyjątkiem Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej i Szwajcarji,