zacji do przyrody; z jego prac obficie korzystał przy tworzeniu skautostwa Baden-Powell, a jego ostatnia książka o »Życiu Indjan«[1] będzie klejnotem w literaturze każdego języka, na który zostanie przetłumaczona. Amerykanie są jeszcze praktyczniejsi i bardziej rzutcy od Anglików, a ich wspaniałe szkoły prześcigają swoją »praktycznością« angielskie. Władze szkolne znacznie szybciej, niż w Anglji, wzięły udział w pracy skautowej i dlatego dziś wiele amerykańskich szkół wyprzedziło szkolnictwo angielskie. Wyposażenie techniczne drużyn skautowych jest często nadzwyczajne. Jen. Baden-Powell ocenia żarliwość skautów amerykańskich za równą angielskiej, widzi u nich więcej bystrości, rzutkości i samodzielności, lecz mniej karności, rycerskości i poczucia obowiązku, w czym górują skauci angielscy zarówno na Wyspach, jak i po kolonjach. Skautostwo amerykańskie, założone w r. 1910, początkowo różniło się ogromnie od angielskiego. Obecnie różnicy istotnej niema, w szczegółach zachowało się jednak dużo zmian. Przyjęto urzędownie strój, oznakę, egzaminy jen. Baden-Powella, choć wymieniania nazwiska tego twórcy skautostwa Amerykanie widocznie unikają. W Prawie Skautowym umieszczono oprócz baden-powellowskich 10 punktów jeszcze 2 własne: skaut jest odważny i skaut czci Boga. Przyrzeczenie skautowe brzmi: »Przyrzekam na mój honor, że uczynię co jest w mojej mocy, by 1) spełniać swój obowiązek względem Boga i Ojczyzny oraz słuchać Prawa Skautowego, 2) pomagać bliźnim kiedy zajdzie potrzeba, 3) starać się o siłę swego ciała, przytomność umysłu i prawość charakteru«. Do egzaminu na skauta II klasy trzeba złożyć do kasy oszczęd-
- ↑ E. T. Seton, The Book of Woodcraft and Indian Lore, with over 500 drawings by the Author, London (Constable & Co. Ltd.) 1912, cena 6 szylingów. W londyńskiej Głównej Kwaterze zwrócono mi uwagę, że autor jest nieścisły w swojej historji skautostwa, sam zaś mogłem się przekonać, że wogóle nie celuje w historji, skoro pisze (str. 17): — »Nihiliści, Żydzi i Polacy (zestawienie!) niewątpliwie łamali prawa i z nałogu spiskowali przeciw Rządowi, skoro tylko ten się przeciw nim zwrócił. Rosja nigdy nie paliła przywiązanych do słupa, jak to czynili nieurzędowi kaci Indjan w Ameryce. I nigdy Rosja nie zwracała baterji i karabinów maszynowych przeciw bezbronnemu tłumowi mężczyzn, kobiet i dzieci.« — Poza tym jednym ustępem, który świadczy, że autor za mało wie o Rosji, książka jest świetnie napisana i zrobi »przyjacielską usługę« naszej młodzieży, kto ją przetłumaczy (oczywiście: pięknym językiem!). Mamy już w polskim kilka Setonowych książek z jego licznych opowiadań z życia zwierząt. Wszystkie one są ogromnie poczytne, choć je tłumaczono nie z oryginału, lecz z niemieckiego.
