Strona:PL Maeterlinck - Życie pszczół.djvu/179

171

ŻYCIE PSZCZÓŁ.

dełku o dwa lub trzy kilometry od ula, nigdy prawie — a przynajmniej niesłychanie rzadko — zdarzy się zabłądzić?
 Czy odróżniają ul ojczysty po przez przeszkody? Czy orientują się za pomocą szczególnych jakich znaków, czy też posiadają ten zmysł specyalny i mało jeszcze zbadany, który przypisujemy pewnym zwierzętom, jaskółkom i gołębiom i który nosi miano „zmysłu kierunku“? Doświadczenia I. H. Fabre’a, Lubbock’a a przedewszystkiem Romanes’a („Nature“, 29-go Października 1886) zdają się dowodzić, że nie kieruje niemi ten szczególny instynkt. Z drugiej znów strony stwierdziłem niejednokrotnie, że nie zwracają one wcale uwagi na kształt i kolor ula. Zdają się większe nadawać znaczenie podstawie, na której spoczywa ich dom, układowi wejścia oraz deseczce stanowiącej próg ula. Ale i to nawet ma wartość drugorzędną, jeśli bowiem zmienimy z gruntu podczas nieobecności zbieraczek łupu, cały front ich domu, bez chwili namysłu skierują się wprost do niego z głębi horyzontu — i dopiero, mając przekroczyć próg, którego wygląd stał się dla nich obcym, zdradzają pewien rodzaj wahania. Ich sposoby orientowania się zdają się bardziej opierać, o ile nasze doświadczenia pozwalają o tem sądzić,